Waar ging het mis met ons? Waar komt die interesse voor een aantal koepels rondom Bastogne precies vandaan? Wij hebben in ieder geval geen idee. We weten wel dat we het niet kunnen laten om zo veel mogelijk uit te zoeken over deze koepels.
Voor onze website TracesOfWar.nl kregen we op een gegeven moment foto's aangeleverd van een aantal Sherman koepels die de perimeter van Bastogne symbolisch weergaven. Helaas was de meegeleverde informatie niet altijd compleet. Vanuit STIWOT werd er dan ook een poging gedaan om wat meer op dit onderwerp in te zoomen. Al snel werd duidelijk dat het een ingewikkeld verhaal werd. Niemand wist ons exact te vertellen hoeveel koepels er nog waren en waar ze dan stonden. Wel was ons inmiddels duidelijk geworden dat er vroeger wel eens een koepeltje verplaatst werd. Achter de computer brachten we in het najaar van 2007, met veel hulp van buitenaf, 4 koepels in kaart. Gezien Donald Burgett's boek, Zeven wegen naar de hel, hadden we er echter 7 verwacht, namelijk op elke toegangsweg één.
Gelukkig voor ons bood het boek Battle of the Bulge – Then and Now uitkomst, hierin worden namelijk 8 koepels aan 7 wegen besproken en getoond. Het boek behandelt achtereenvolgens:
- Koepel 1: Eén koepel aan de N15 richting Neufchâteau.
- Koepel 2: Eén koepel aan de N4 richting Marche.
- Koepel 3 en 4: Twee koepels aan de N34 richting Bertogne.
- Koepel 5: Eén koepel aan de N15 richting Houffalize.
- Koepel 6: Eén koepel aan de N474 richting Longvilly.
- Koepel 7: Eén koepel aan de N34 richting Wiltz.
- Koepel 8: Eén koepel aan de N4 richting Arlon.
Het boek werd echter in 1986 uitgegeven, ondertussen zijn de wegennummers aanzienlijk veranderd. Als we dezelfde volgorde hanteren als het boek, dan zouden we op de volgende wegen koepels moeten aantreffen:
- Koepel 1: Eén koepel aan de N85 richting Neufchâteau.
- Koepel 2: Eén koepel aan de N84/N4 richting Marche.
- Koepel 3 en 4: Twee koepels aan de N834 richting Bertogne.
- Koepel 5: Eén koepel aan de N30 richting Houffalize.
- Koepel 6: Eén koepel aan de N874 richting Longvilly.
- Koepel 7: Eén koepel aan de N84 richting Wiltz.
- Koepel 8: Eén koepel aan de N4 richting Arlon.
Helaas bleek dit, na een bezoek aan Bastogne op 24 en 25 mei 2008, vandaag de dag niet meer te kloppen. De koepel op de N84/N4 richting Marche en de koepel op de N30 Houffalize zijn spoorloos verdwenen. Ook verdwenen is de rechter koepel op de N834 (de fundering staat er nog wel). Daarnaast zijn er extra koepels opgedoken in Marvie (ten zuid-oosten van Bastogne), in Mageret (ten oosten van Bastogne) en ligt er een koepel in het centrum, achter het Oorlogsmonument Bastogne. Wij zullen de koepels hieronder één voor één behandelen.
Update 2009
Ondertussen is het 2009 en hebben we besloten weer een bezoek aan Bastogne te brengen. Op 7 en 8 februari gingen we gewapend met nog meer informatie dan de vorige keer, inclusief vermoedelijke GPS locaties, op pad. Hiermee vonden we met wat moeite de funderingen terug van de koepels aan de N84/N4 richting Marche en aan de N30 richting Houffalize. Verder vonden we nog de oorspronkelijke locatie van de koepel aan de N84 richting Wiltz en bezochten we de koepels in Mageret en Champs.
Update 2017
Na een bezoek aan het Bastogne War Museum hebben wij een sterk vermoeden dat koepel 4 daar op een tank gezet is. Een uitgebreid verslag staat elders op deze website.
Update 2022
Vorig jaar kregen we een aantal berichten dat er een tweetal koepels was verplaatst. Koepel 10 was verplaatst vanuit het centrum van Bastogne naar Ilse le Hessa en koepel 3 van de weg naar Bertogne naar de weg naar Assenois. Ter plekke bleek ook de koepel 7 in Marvie verplaatst te zijn, al is het maar een klein stukje verder het dorp in.
Koepel 1 (N85 richting Neufchâteau)
Deze koepel heeft sinds de uitgave van het Battle of the Bulge boek altijd op zijn plaats gelegen, het is een T23 koepel met een 76mm kanon. Het is gelegen naast het monument voor Lieutenant Glessener, aan de rechterkant van de weg (vanuit Bastogne gezien), vlak voor het viaduct van de N4. De koepel is onder andere te herkennen aan de 10th Armored Division patch aan de rechterkant, het ontbreken van schroefdraad op de loop en de aanwezigheid van de 'gun mantlet'. Op de koepel staan de nummers D82081 en C192. De koepel is te vinden op de coördinaten: N49.99452, E5.70543.
Koepel 1 (JK, links) en Close-up koepel 1 (JK, rechts)
Koepel 2 (N84/N4 richting Marche, nu in Champs)
Dit is één van de koepels die in de loop der jaren verplaatst is. De koepel stond eerst aan de weg naar Marche, maar is later verplaatst naar Champs. Op de eerste locatie is nog wel de fundering te vinden, in het klaverblad waar de N4 de E26 kruist. Volg hiervoor de E26 in zuidelijke richting en neem afslag 55 richting Bastogne. In de buitenbocht van de E26 naar de N4 zie je de funderingen nog staan. De exacte positie is N50.0039, E5.6812.
Na het plaatsen van de eerste versie van dit artikel kwam Frank Mesu met een nieuwe koepel in Champs, ten noordwesten van Bastogne. Het betreft een koepel met 'gun mantlet' en schroefdraad voor een contragewicht. Na ons tweede bezoek aan Bastogne bleek deze koepel wel erg te lijken op de foto's die wij hadden van de oude locatie. Wij gaan er dan ook vanuit dat deze koepel verplaatst is van haar oorspronkelijke locatie naar Champs op coördinaten: N50.03978, E5.66889. Deze koepel heeft de nummers D82081 en C377 op de koepel staan.
Koepel 2 aan de N4 (JK, links) en Koepel 2 in Champs (FM, rechts)
Koepel 3 en 4 (N834 richting Bertogne, nu richting Assenois)
Op deze plek hebben heel lang twee koepels gestaan, aan beide kanten van de weg één. Het waren twee 75mm kanonnen in M34A1 koepels, bij beiden ontbraken de 'gun mantlet'. Vanuit Bastogne gezien ontbreekt op dit moment de rechter koepel. De fundering is echter nog steeds aanwezig en het lijkt er op dat de koepel slechts tijdelijk van zijn plaats is, in september 2006 stond de koepel er nog wel. De linker koepel is nog aanwezig en is te herkennen aan het ontbreken van een divisiepatch, een schroefdraad op de loop en de 'gun mantlet'. De koepel heeft 6510 als serienummer. De koepels zijn te vinden ter hoogte van een Bastogne Barracks op de coödinaten: N50.01070, E5.71572.
In 2017 kregen we het sterke vermoeden dat koepel 4 op een tank is gezet in het Bastogne War Museum, meer daarover is te lezen in dit artikel. In 2021 volgde berichten dat koepel 3 ook verdwenen was. Deze bleek verplaatst ze zijn naar de de weg richting Assenois op de coördinaten: N49.98446, E5.70002. Op de oorspronkelijke locatie van de koepels 3 en 4 rest nu enkel nog de funderingen.
Koepel 3 op haar oude locatie en Koepel 4 (JK, beide)
Koepel 3 aan de weg naar Assenois en de funderingen op de oude locatie (JK, beide)
Koepel 4, zoals deze nu vermoedelijk gebruikt is in het Bastogne War Museum (JK, beide)
Koepel 5 (N30 richting Houffalize, nu in Mageret)
Net als koepel 2 is ook deze koepel niet meer op haar oorspronkelijke locatie te vinden. Volgens het Battle of the Bulge boek was het een T23 koepel met een 76mm kanon, ook zou er een patch van de 10th Armored Division op de koepel zitten. Tijdens onze eerste reis naar Bastogne zijn we de weg naar Houffalize meerdere keren afgereden op zoek naar de koepel of restanten er van. Helaas hebben we die indertijd niet kunnen vinden. Ook na de publicatie van dit artikel kon helaas niemand ons ook maar iets over deze koepel vertellen.
Ondanks deze tegenslagen, maar met weinig hoop op resultaat, gingen we de tweede keer toch maar weer op zoek. Dit maal waren we gewapend met een groot aantal foto's van de koepel op deze locatie en na wederom de weg een aantal keer afgereden te zijn herkenden we een huis van één van de foto's. Na wat gewroet in het struikgewas vonden we dan eindelijk de compleet overgroeide sokkel van deze koepel. Dit was de laatste locatie die wij misten en we waren als kinderen zo blij na deze vondst! Deze restanten zijn te vinden op: N50.01478, E5.72443.
Na het verschijnen van de eerste versie van dit artikel vond Frank Mesu op de coördinaten N50.01452, E5.78491 een koepel in Mageret die wij over het hoofd hadden gezien. Na tijdens onze tweede reis ter plaatste geweest te zijn leek deze koepel wel erg veel op de oude foto's die wij hadden van de koepel richting Houffalize. Wij zijn er dan ook zeker van dat deze koepel verplaatst is van de N30 richting Houffalize naar haar huidige locatie in Mageret. De koepel is voorzien van de nummers D82081 en C367.
De overgroeide sokkel van koepel 5 (JK, links) en Koepel 5 in Mageret (FM, rechts)
Koepel 6 (N874 richting Longvilly)
Deze koepel staat op de weg richting het Mardasson Monument, ten noordoosten van de stad. Het betreft hier een T23 koepel met een 10th Armored Division patch aan de rechterkant. Aan de linkerkant zit rechtsonder de Amerikaanse ster, een gat van een granaatinslag. Verder is er een schroefdraad op de loop aanwezig voor een contragewicht, is de 'gun mantlet' nog op zijn plaats en staat het serienummer LO-447S278 op de koepel. De exacte coördinaten zijn: N50.00861, E5.72923.
Koepel 6 (JK, links) en Close-up koepel 6 (JK, rechts)
Koepel 7 (N84 richting Wiltz, nu in Marvie)
De koepels op deze positie zijn wat verwarrend, het Battle of the Bulge boek geeft één koepel aan, een M34A1 met een inslagspunt en een verwijderde 'gun mantlet'. Ook zijn er verhalen dat er ooit twee koepels hebben gestaan, dit lijkt echter niet te kloppen. Rijdend vanuit Bastogne richting Wiltz, kom je vlak na een autodealer een koepel aan de linkerkant van de weg tegen. Tijdens onze eerste trip dachten we hiermee de koepel gevonden te hebben. Na thuiskomst bleek echter de omgeving van deze koepel niet te kloppen met de omgeving op de oudere foto's. Wat ook meteen opviel was dat de koepel compleet anders was.
Bij ons tweede bezoek aan Bastogne hebben we de eerste koepel even links laten liggen en zijn we verder de weg af gereden, op een gegeven moment kwamen we op de coördinaten: N49.99316 E5.73555, de sokkel van de oorspronkelijke koepel tegen. De locatie klopt exact met de oudere foto's die we in ons bezit hadden. Dit is de oorspronkelijke locatie van de koepel richting Wiltz. De koepel die nu langs de weg staat bespreken we bij koepel 9.
De koepel die hier oorspronkelijk stond is overigens verplaatst naar Marvie (neem de weg rechts en je rijdt er zo naar toe). Van voren gezien zitten linksonder het geschut en rechtsonder twee inslagpunten van granaten, wat deze koepel eenvoudig te herkennen maakt op de vele foto's. De koepel heeft het serienummer 6352 en was te vinden op de coördinaten: N49.98665, E5.74719. Ergens voor november 2020 is deze koepel verplaats naar een nieuwe locatie net iets verder het dorp in, op de coördinaten: N49.98714, E5.74664.
Koepel 7 aan de weg naar Wiltz (JK, links) en Koepel 7 in Marvie (JK, rechts)
Koepel 8 (N4 richting Arlon)
Deze T34 koepel, met de nummers LO-781 en S764, staat bij een klein kerkje aan de linkerkant van de weg (vanuit Bastogne gezien). In het Battle of the Bulge boek staat dat dit nog het enige 76mm kanon in Bastogne is met een contragewicht op de loop, helaas is deze in de loop der jaren verdwenen en is alleen de schroefdraad op de loop nog zichtbaar. De 'gun mantlet' is ook nog aanwezig, er zijn verder geen patches op de koepel geschilderd. Het lijkt er op dat ook deze koepel niet van zijn huidige plek (N49.99025, E5.72224) is afgeweest.
Koepel 8 (JK, links) en Koepel 9 (JK, rechts)
Koepel 9 (N84 richting Wiltz)
Alle oorspronkelijke koepels aan de uitvalswegen van Bastogne hebben we nu besproken. Echter, zoals al bij koepel 7 aangegeven, staat er aan de N84 richting Wiltz nog een koepel. Deze nieuwe koepel, met het serienummer 6605, heeft in tegenstelling tot de oorspronkelijke koepel die iets verder op stond geen granaatinslagpunten. Hij staat, vanuit Bastogne gezien, aan de linkerkant van de weg op de coördinaten: N49.99418, E5.72957.
Koepel 10 (Bastogne)
Deze koepel lag achter het oorlogsmonument (N50.00565, E5.72191) in het centrum van Bastogne. Hij lijkt geen onderdeel uit te maken van de andere koepels. Het is in ieder geval niet koepel 4 die nu ontbreekt aan de weg naar Bertogne. In september 2006 lag koepel 4 nog op zijn plaats en lag deze koepel al in het centrum. De koepel draagt het nummer D50878 en de naam 'Tonto'. Achterop staat de tekst '37 Tank Battalion, 4th Amored Division, 1944-2004, Captain W. Dwight'. Ook deze koepel mist zijn 'gun mantlet' en er is ook geen schroefdraad voor een contragewicht op de loop aanwezig. Wanneer deze precies verwijderd is is onbekend, maar in 2021 dook hij weer op aan de Isle la Hessa voor een hotel met de naam Nuts Castle, niet heel ver van de resten van koepel 2. De markeringen op de koepel zijn wel veranded. Toen wij de koepel in 2022 bezochten stond er 'Nuts' en 'Tiger, 10th Armd Div' op de rechterkant en het divisieembleem en de naam 'Col. William L. Roberts' op de achterkant. Tiger is de nickname van de divisie. Colonel Roberts was de commandant van Combat Command B. Zij waren de eerste troepen die op 18 december 1944 van buitenaf de stad wisten te bereiken. Nieuwe coördinaten: N50.00307, E5.67831.
Koepel 10 (JK, links) en Koepel 10 (JK, rechts)
Al met al is het een hele speurtocht geweest en is enkel koepel 4 nu nog onvindbaar. Mocht iemand weten waar deze is gebleven of nu staat, dan horen wij dat uiteraard graag. Er gaan gelukkig geruchten in Bastogne dat de gemeente de huidige koepels wil opknappen en misschien de perimeter weer in ere wil herstellen. Of, en wanneer, dit gaat gebeuren is ons echter nog niet duidelijk.
Dit zal vast niet de laatste versie van dit artikel zijn. We voelen ons ondertussen een beetje zoals General McAuliffe's beroemde uitspraak.
Mocht u locaties en/of foto's hebben van koepels die hier niet genoemd zijn, dan horen wij dat uiteraard graag van u. Alle aanvullingen en opmerkingen zijn welkom! U kunt ons bereiken via het contactformulier.
Voor onze website TracesOfWar.nl kregen we op een gegeven moment foto's aangeleverd van een aantal Sherman koepels die de perimeter van Bastogne symbolisch weergaven. Helaas was de meegeleverde informatie niet altijd compleet. Vanuit STIWOT werd er dan ook een poging gedaan om wat meer op dit onderwerp in te zoomen. Al snel werd duidelijk dat het een ingewikkeld verhaal werd. Niemand wist ons exact te vertellen hoeveel koepels er nog waren en waar ze dan stonden. Wel was ons inmiddels duidelijk geworden dat er vroeger wel eens een koepeltje verplaatst werd. Achter de computer brachten we in het najaar van 2007, met veel hulp van buitenaf, 4 koepels in kaart. Gezien Donald Burgett's boek, Zeven wegen naar de hel, hadden we er echter 7 verwacht, namelijk op elke toegangsweg één.
Gelukkig voor ons bood het boek Battle of the Bulge – Then and Now uitkomst, hierin worden namelijk 8 koepels aan 7 wegen besproken en getoond. Het boek behandelt achtereenvolgens:
- Koepel 1: Eén koepel aan de N15 richting Neufchâteau.
- Koepel 2: Eén koepel aan de N4 richting Marche.
- Koepel 3 en 4: Twee koepels aan de N34 richting Bertogne.
- Koepel 5: Eén koepel aan de N15 richting Houffalize.
- Koepel 6: Eén koepel aan de N474 richting Longvilly.
- Koepel 7: Eén koepel aan de N34 richting Wiltz.
- Koepel 8: Eén koepel aan de N4 richting Arlon.
Het boek werd echter in 1986 uitgegeven, ondertussen zijn de wegennummers aanzienlijk veranderd. Als we dezelfde volgorde hanteren als het boek, dan zouden we op de volgende wegen koepels moeten aantreffen:
- Koepel 1: Eén koepel aan de N85 richting Neufchâteau.
- Koepel 2: Eén koepel aan de N84/N4 richting Marche.
- Koepel 3 en 4: Twee koepels aan de N834 richting Bertogne.
- Koepel 5: Eén koepel aan de N30 richting Houffalize.
- Koepel 6: Eén koepel aan de N874 richting Longvilly.
- Koepel 7: Eén koepel aan de N84 richting Wiltz.
- Koepel 8: Eén koepel aan de N4 richting Arlon.
Helaas bleek dit, na een bezoek aan Bastogne op 24 en 25 mei 2008, vandaag de dag niet meer te kloppen. De koepel op de N84/N4 richting Marche en de koepel op de N30 Houffalize zijn spoorloos verdwenen. Ook verdwenen is de rechter koepel op de N834 (de fundering staat er nog wel). Daarnaast zijn er extra koepels opgedoken in Marvie (ten zuid-oosten van Bastogne), in Mageret (ten oosten van Bastogne) en ligt er een koepel in het centrum, achter het Oorlogsmonument Bastogne. Wij zullen de koepels hieronder één voor één behandelen.
Update 2009
Ondertussen is het 2009 en hebben we besloten weer een bezoek aan Bastogne te brengen. Op 7 en 8 februari gingen we gewapend met nog meer informatie dan de vorige keer, inclusief vermoedelijke GPS locaties, op pad. Hiermee vonden we met wat moeite de funderingen terug van de koepels aan de N84/N4 richting Marche en aan de N30 richting Houffalize. Verder vonden we nog de oorspronkelijke locatie van de koepel aan de N84 richting Wiltz en bezochten we de koepels in Mageret en Champs.
Update 2017
Na een bezoek aan het Bastogne War Museum hebben wij een sterk vermoeden dat koepel 4 daar op een tank gezet is. Een uitgebreid verslag staat elders op deze website.
Update 2022
Vorig jaar kregen we een aantal berichten dat er een tweetal koepels was verplaatst. Koepel 10 was verplaatst vanuit het centrum van Bastogne naar Ilse le Hessa en koepel 3 van de weg naar Bertogne naar de weg naar Assenois. Ter plekke bleek ook de koepel 7 in Marvie verplaatst te zijn, al is het maar een klein stukje verder het dorp in.
Koepel 1 (N85 richting Neufchâteau)
Deze koepel heeft sinds de uitgave van het Battle of the Bulge boek altijd op zijn plaats gelegen, het is een T23 koepel met een 76mm kanon. Het is gelegen naast het monument voor Lieutenant Glessener, aan de rechterkant van de weg (vanuit Bastogne gezien), vlak voor het viaduct van de N4. De koepel is onder andere te herkennen aan de 10th Armored Division patch aan de rechterkant, het ontbreken van schroefdraad op de loop en de aanwezigheid van de 'gun mantlet'. Op de koepel staan de nummers D82081 en C192. De koepel is te vinden op de coördinaten: N49.99452, E5.70543.
Koepel 1 (JK, links) en Close-up koepel 1 (JK, rechts)
Koepel 2 (N84/N4 richting Marche, nu in Champs)
Dit is één van de koepels die in de loop der jaren verplaatst is. De koepel stond eerst aan de weg naar Marche, maar is later verplaatst naar Champs. Op de eerste locatie is nog wel de fundering te vinden, in het klaverblad waar de N4 de E26 kruist. Volg hiervoor de E26 in zuidelijke richting en neem afslag 55 richting Bastogne. In de buitenbocht van de E26 naar de N4 zie je de funderingen nog staan. De exacte positie is N50.0039, E5.6812.
Na het plaatsen van de eerste versie van dit artikel kwam Frank Mesu met een nieuwe koepel in Champs, ten noordwesten van Bastogne. Het betreft een koepel met 'gun mantlet' en schroefdraad voor een contragewicht. Na ons tweede bezoek aan Bastogne bleek deze koepel wel erg te lijken op de foto's die wij hadden van de oude locatie. Wij gaan er dan ook vanuit dat deze koepel verplaatst is van haar oorspronkelijke locatie naar Champs op coördinaten: N50.03978, E5.66889. Deze koepel heeft de nummers D82081 en C377 op de koepel staan.
Koepel 2 aan de N4 (JK, links) en Koepel 2 in Champs (FM, rechts)
Koepel 3 en 4 (N834 richting Bertogne, nu richting Assenois)
Op deze plek hebben heel lang twee koepels gestaan, aan beide kanten van de weg één. Het waren twee 75mm kanonnen in M34A1 koepels, bij beiden ontbraken de 'gun mantlet'. Vanuit Bastogne gezien ontbreekt op dit moment de rechter koepel. De fundering is echter nog steeds aanwezig en het lijkt er op dat de koepel slechts tijdelijk van zijn plaats is, in september 2006 stond de koepel er nog wel. De linker koepel is nog aanwezig en is te herkennen aan het ontbreken van een divisiepatch, een schroefdraad op de loop en de 'gun mantlet'. De koepel heeft 6510 als serienummer. De koepels zijn te vinden ter hoogte van een Bastogne Barracks op de coödinaten: N50.01070, E5.71572.
In 2017 kregen we het sterke vermoeden dat koepel 4 op een tank is gezet in het Bastogne War Museum, meer daarover is te lezen in dit artikel. In 2021 volgde berichten dat koepel 3 ook verdwenen was. Deze bleek verplaatst ze zijn naar de de weg richting Assenois op de coördinaten: N49.98446, E5.70002. Op de oorspronkelijke locatie van de koepels 3 en 4 rest nu enkel nog de funderingen.
Koepel 3 op haar oude locatie en Koepel 4 (JK, beide)
Koepel 3 aan de weg naar Assenois en de funderingen op de oude locatie (JK, beide)
Koepel 4, zoals deze nu vermoedelijk gebruikt is in het Bastogne War Museum (JK, beide)
Koepel 5 (N30 richting Houffalize, nu in Mageret)
Net als koepel 2 is ook deze koepel niet meer op haar oorspronkelijke locatie te vinden. Volgens het Battle of the Bulge boek was het een T23 koepel met een 76mm kanon, ook zou er een patch van de 10th Armored Division op de koepel zitten. Tijdens onze eerste reis naar Bastogne zijn we de weg naar Houffalize meerdere keren afgereden op zoek naar de koepel of restanten er van. Helaas hebben we die indertijd niet kunnen vinden. Ook na de publicatie van dit artikel kon helaas niemand ons ook maar iets over deze koepel vertellen.
Ondanks deze tegenslagen, maar met weinig hoop op resultaat, gingen we de tweede keer toch maar weer op zoek. Dit maal waren we gewapend met een groot aantal foto's van de koepel op deze locatie en na wederom de weg een aantal keer afgereden te zijn herkenden we een huis van één van de foto's. Na wat gewroet in het struikgewas vonden we dan eindelijk de compleet overgroeide sokkel van deze koepel. Dit was de laatste locatie die wij misten en we waren als kinderen zo blij na deze vondst! Deze restanten zijn te vinden op: N50.01478, E5.72443.
Na het verschijnen van de eerste versie van dit artikel vond Frank Mesu op de coördinaten N50.01452, E5.78491 een koepel in Mageret die wij over het hoofd hadden gezien. Na tijdens onze tweede reis ter plaatste geweest te zijn leek deze koepel wel erg veel op de oude foto's die wij hadden van de koepel richting Houffalize. Wij zijn er dan ook zeker van dat deze koepel verplaatst is van de N30 richting Houffalize naar haar huidige locatie in Mageret. De koepel is voorzien van de nummers D82081 en C367.
De overgroeide sokkel van koepel 5 (JK, links) en Koepel 5 in Mageret (FM, rechts)
Koepel 6 (N874 richting Longvilly)
Deze koepel staat op de weg richting het Mardasson Monument, ten noordoosten van de stad. Het betreft hier een T23 koepel met een 10th Armored Division patch aan de rechterkant. Aan de linkerkant zit rechtsonder de Amerikaanse ster, een gat van een granaatinslag. Verder is er een schroefdraad op de loop aanwezig voor een contragewicht, is de 'gun mantlet' nog op zijn plaats en staat het serienummer LO-447S278 op de koepel. De exacte coördinaten zijn: N50.00861, E5.72923.
Koepel 6 (JK, links) en Close-up koepel 6 (JK, rechts)
Koepel 7 (N84 richting Wiltz, nu in Marvie)
De koepels op deze positie zijn wat verwarrend, het Battle of the Bulge boek geeft één koepel aan, een M34A1 met een inslagspunt en een verwijderde 'gun mantlet'. Ook zijn er verhalen dat er ooit twee koepels hebben gestaan, dit lijkt echter niet te kloppen. Rijdend vanuit Bastogne richting Wiltz, kom je vlak na een autodealer een koepel aan de linkerkant van de weg tegen. Tijdens onze eerste trip dachten we hiermee de koepel gevonden te hebben. Na thuiskomst bleek echter de omgeving van deze koepel niet te kloppen met de omgeving op de oudere foto's. Wat ook meteen opviel was dat de koepel compleet anders was.
Bij ons tweede bezoek aan Bastogne hebben we de eerste koepel even links laten liggen en zijn we verder de weg af gereden, op een gegeven moment kwamen we op de coördinaten: N49.99316 E5.73555, de sokkel van de oorspronkelijke koepel tegen. De locatie klopt exact met de oudere foto's die we in ons bezit hadden. Dit is de oorspronkelijke locatie van de koepel richting Wiltz. De koepel die nu langs de weg staat bespreken we bij koepel 9.
De koepel die hier oorspronkelijk stond is overigens verplaatst naar Marvie (neem de weg rechts en je rijdt er zo naar toe). Van voren gezien zitten linksonder het geschut en rechtsonder twee inslagpunten van granaten, wat deze koepel eenvoudig te herkennen maakt op de vele foto's. De koepel heeft het serienummer 6352 en was te vinden op de coördinaten: N49.98665, E5.74719. Ergens voor november 2020 is deze koepel verplaats naar een nieuwe locatie net iets verder het dorp in, op de coördinaten: N49.98714, E5.74664.
Koepel 7 aan de weg naar Wiltz (JK, links) en Koepel 7 in Marvie (JK, rechts)
Koepel 8 (N4 richting Arlon)
Deze T34 koepel, met de nummers LO-781 en S764, staat bij een klein kerkje aan de linkerkant van de weg (vanuit Bastogne gezien). In het Battle of the Bulge boek staat dat dit nog het enige 76mm kanon in Bastogne is met een contragewicht op de loop, helaas is deze in de loop der jaren verdwenen en is alleen de schroefdraad op de loop nog zichtbaar. De 'gun mantlet' is ook nog aanwezig, er zijn verder geen patches op de koepel geschilderd. Het lijkt er op dat ook deze koepel niet van zijn huidige plek (N49.99025, E5.72224) is afgeweest.
Koepel 8 (JK, links) en Koepel 9 (JK, rechts)
Koepel 9 (N84 richting Wiltz)
Alle oorspronkelijke koepels aan de uitvalswegen van Bastogne hebben we nu besproken. Echter, zoals al bij koepel 7 aangegeven, staat er aan de N84 richting Wiltz nog een koepel. Deze nieuwe koepel, met het serienummer 6605, heeft in tegenstelling tot de oorspronkelijke koepel die iets verder op stond geen granaatinslagpunten. Hij staat, vanuit Bastogne gezien, aan de linkerkant van de weg op de coördinaten: N49.99418, E5.72957.
Koepel 10 (Bastogne)
Deze koepel lag achter het oorlogsmonument (N50.00565, E5.72191) in het centrum van Bastogne. Hij lijkt geen onderdeel uit te maken van de andere koepels. Het is in ieder geval niet koepel 4 die nu ontbreekt aan de weg naar Bertogne. In september 2006 lag koepel 4 nog op zijn plaats en lag deze koepel al in het centrum. De koepel draagt het nummer D50878 en de naam 'Tonto'. Achterop staat de tekst '37 Tank Battalion, 4th Amored Division, 1944-2004, Captain W. Dwight'. Ook deze koepel mist zijn 'gun mantlet' en er is ook geen schroefdraad voor een contragewicht op de loop aanwezig. Wanneer deze precies verwijderd is is onbekend, maar in 2021 dook hij weer op aan de Isle la Hessa voor een hotel met de naam Nuts Castle, niet heel ver van de resten van koepel 2. De markeringen op de koepel zijn wel veranded. Toen wij de koepel in 2022 bezochten stond er 'Nuts' en 'Tiger, 10th Armd Div' op de rechterkant en het divisieembleem en de naam 'Col. William L. Roberts' op de achterkant. Tiger is de nickname van de divisie. Colonel Roberts was de commandant van Combat Command B. Zij waren de eerste troepen die op 18 december 1944 van buitenaf de stad wisten te bereiken. Nieuwe coördinaten: N50.00307, E5.67831.
Koepel 10 (JK, links) en Koepel 10 (JK, rechts)
Al met al is het een hele speurtocht geweest en is enkel koepel 4 nu nog onvindbaar. Mocht iemand weten waar deze is gebleven of nu staat, dan horen wij dat uiteraard graag. Er gaan gelukkig geruchten in Bastogne dat de gemeente de huidige koepels wil opknappen en misschien de perimeter weer in ere wil herstellen. Of, en wanneer, dit gaat gebeuren is ons echter nog niet duidelijk.
Dit zal vast niet de laatste versie van dit artikel zijn. We voelen ons ondertussen een beetje zoals General McAuliffe's beroemde uitspraak.
Mocht u locaties en/of foto's hebben van koepels die hier niet genoemd zijn, dan horen wij dat uiteraard graag van u. Alle aanvullingen en opmerkingen zijn welkom! U kunt ons bereiken via het contactformulier.
Barry van Veen & Jeroen Koppes
Alle foto's: © STIWOT, Frank Mesu & Jeroen Koppes
Alle foto's: © STIWOT, Frank Mesu & Jeroen Koppes
Op zoek naar objectieve informatie of actualiteiten over WOII? Wil je je eigen battlefieldtour maken naar de locaties van oorlogen uit het verleden? Of ben je geïnteresseerd in oorlogsonderscheidingen en hun ontvangers? TracesOfWar.nl vertelt u meer!
© STIWOT, 1999-2024. Alle rechten voorbehouden. Privacyverklaring, cookies, disclaimer en copyright