Fort Oreshek

Inleiding
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zouden een paar honderd Russen zich kranig verweren in Fort Oreshek op een klein eilandje in het Ladoga meer. Langer dan een jaar lang zouden deze geharde Sovjet soldaten duizenden Duitse granaten overleven ter grote frustratie van Hitler.

Fort Oreshek is gelegen op een van de meer dan 600 eilandjes in het fameuze Ladoga meer op zo’n 45 kilometer ten noordoosten van wereldstad St. Petersburg.


Geschiedenis
Het strategische belang van het piepkleine eilandje werd al in de Middeleeuwen opgemerkt. In de 14e eeuw werd er een eerste fort gebouwd. Het was een strategische plek om zowel de Oostzee als het achterland te bewaken op het punt waar de rivier de Neva begint vanuit het Ladoga meer.

In het jaar 1702 stichtte Peter de Grote "Sjlisselburg" geënt op het Duitse shlusselburg (sleutelburg). Deze stad ligt nog steeds aan de overzijde van het eilandje. De tsaar was zeer gericht op het Westen en gaf de kustplaats een Duitse naam niet wetende hoe ironisch die keuze eeuwen later zou worden.


Sleutel tot succes
Al in September 1941 veroverden de nazi’s de stad Shlusselburg en rukte op langs het Ladoga meer. De bedoeling was om St. Petersburg, de tweede stad van Rusland, te omsingelen en in te nemen. Deze was vanaf dat moment alleen nog via het water (het meer) en met een luchtbrug te bereiken. Tienduizenden inwoners van de stad zouden de hongerdood sterven. Het eilandje dat net voor de kust ligt met Fort Oreshek lag voor het oprapen voor de Duitsers maar zou onbereikbaar blijven. In de dagen dat het fort werd omsingeld werden duizenden Duitse bommen gegooid op het oude Tsaristische fort en grotendeels verwoest. De Russen behielden niet alleen het fort maar veroorzaakte ook grote verliezen in personeel en munitie bij hun aanvallers.

Door de ligging van het fort en de aanwezigheid van Russen kon Leningrad niet helemaal worden afgesloten. Meer dan een miljoen Russen zouden geëvacueerd worden vanuit St. Petersburg. Veelal over wat bekend zou komen te staan als de "levensweg", een zeer gevaarlijke route over het ijs. Ook konden goederen over deze weg worden aangeleverd ondanks constante Duitse beschietingen. In Januari 1943 wisten de Russen door te breken en werd het beleg doorbroken. Bijna 500 dagen had het fort onder vuur gelegen.

Na de oorlog heeft het fort nog jarenlang dienst gedaan als gevangenis.


Bezoeken
Tegenwoordig doet het fort dienst als museum en kun je het bezoeken. Vanuit Shlusselburg gaat er om het half uur een (museum)boot. De buitenkanten van de muur en de torens zijn grotendeels gerenoveerd maar er zijn ook delen van het oude fort in z’n originele (lees: grotendeels verwoeste) staat te zien.

Je kunt een kijkje nemen bij het grote zwarte monument wat bovenop een massagraf zou staan met daarin 24 Russische soldaten. Veel informatiepanels, Russisch oorlogstuig en een museum vol oorlogskledij, foto’s en spullen uit oorlogstijd zijn er te zien. Aan de buitenkant van het fort kun je een wandeling maken langs het Ladoga meer en op zoek gaan naar voormalige kanonfundamenten.

Zowel het fort als het centrum van Shlusselburg staan op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Cheapskatetravel
• Foto's: Cheapskatetravel