Herdenkingskruis Luitenant Valeran van de Kerchove d' Hallebast

Dit monument herdenkt Luitenant Valeran van de Kerchove d' Hallebast, op deze plaats gesneuveld op 26 augustus 1914.

De feiten
Op 26 augustus 1914, de tweede dag van de uitval van het Belgisch leger uit de vesting Antwerpen, rukken Belgische troepen vanuit het heroverde Werchter verder op in de richting van Aarschot. De lansiers, die tot dan toe nog niet hebben moeten vechten, krijgen om 4.00 uur in de ochtend, de opdracht om de noordelijke oever van de Demer te bewaken.
Dit peloton, geleid door luitenant de Heusch, stelt in Tremelo de ravage vast die de Duitsers hebben aangericht: 39 afgebrande huizen. Onderweg naar Betekom komen ze van de dorpelingen te weten dat het dorp niet bezet is maar dat de Duitsers wel in de buurt zitten. Het peloton stelt zich even buiten het dorp verdekt op aan de molen van de Puttenberg.
Wachtmeester Valeran van de Kerckhove (Doornik 1893) wordt er met enkele anderen op uitgestuurd om de situatie aan de Laak- en de Demerbrug in te schatten. De Duitse infanterie heeft zich echter aan deze twee bruggen verdekt opgesteld en de wachtmeester wordt dodelijk getroffen door een kogel. Zijn makkers trekken zich terug en ze brengen Valeran naar het veldhospitaal dat in het klooster is ingericht. Om 7.00 uur worden de Duitse posities doorgegeven aan het hoofdkwartier. De legerleiding besluit dat een aanval op Aarschot geen optie is en in de namiddag wordt de terugtocht over de ganse lijn bevolen. De wachtmeester zal die avond rond 18.00 uur in het hospitaal overlijden. In totaal zal het 4de regiment Lansiers die dag zestien soldaten als vermist opgeven en drie gekwetsten tellen.

Het monument
Na de oorlog richtte de moeder van Valeran een monument op voor haar zoon op de plaats waar hij getroffen werd. Het hardstenen kruis bestaat uit imitatie boomstammen begroeid met klimop met centraal een bloemmotief. Onderaan is er het opschrift: ‘C’est ici/ qu est tombe pour la/ Belgique le 26 aout/ 1914 le Lieutenant/ VALERAN van de/ KERCHOVE d’ HALLEBAST/ R.I.P’. Het kruis werd recent in 2012 hersteld.
De familie kocht een grafkelder op het plaatselijke kerkhof. Deze grafkelder werd later verplaatst naar het huidige kerkhof, tegen de muur met de jongensschool. Naast Valeran van de Kerckhove werden hier ook de ouders en de broer van de wachtmeester begraven.

Tot lang na de Tweede Wereldoorlog, was er jaarlijks aan het kruis een herdenkingsmis en kwam er een vrouwelijk familielid, helemaal vanuit Doornik, om de plechtigheid bij te wonen.
Bijzonder is ook dat de moeder van Valeran in 1934 ter herinnering aan haar gesneuvelde zoon in Klerken (Houthulst) een Mariagrot bovenop een Duitse bunker liet bouwen.
Voor het 4de Regiment Lansiers werd in Spa een monument opgericht waarop de naam van Valeran van de Kerckhove vermeld staat.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Jan Rymenams (1), Wikimedia Commons (2)