Stolperstein Willem de Zwijgerstraat 25

Stolperstein / Struikelsteen

In Kampen is op 08-04-2016 hier één Stolperstein gelegd voor een tiener ondergedoken op dit adres:

* Sientje Martha Elzas, geb. 1928, gearresteerd 11.01.1944, vermoord 28.01.1944, Auschwitz.

Sientje Martha Elzas was studente, dochter van een politieagent en huisvrouw. Ze groeide op bij haar broers in Amsterdam. In februari 1941 woonde het gezin in de Leimuidenstraat 11 II. In het voorjaar van 1942 verloor haar broer Adoph zijn werk als banketbakker, waarna hij naar een werkkamp in Friesland werd gestuurd. In augustus 1942 werd hij via Westerbork naar Auschwitz op transport gesteld en daar de daaropvolgende maand vermoord. Broeder Alexander, een koopman, werd naar Mauthausen gebracht en daar in december 1942 vermoord.

Eind 1942 begonnen joden in Nederland onder te duiken. In april 1943 zat Sientje ondergedoken op dit adres aan de Willem de Zwijgerstraat 25 met een kinderloos echtpaar, Gerrit Jan van der Klip en Aaltje van der Klip-Vinke. Een buurvrouw herinnerde zich dat ze af en toe met haar had gepraat. Maar in december werd ze verraden - waarschijnlijk door een man die was gearresteerd en de keuze kreeg om informant te worden of naar het concentratiekamp Amersfoort te worden gestuurd. Toen de politie arriveerde, was Sientje niet thuis. Mevrouw van der Klip ontkende dat ze een Joods meisje onderdak bood, maar de politieagenten vonden meisjeskleding in huis. De een bracht mevrouw van der Klip naar het station terwijl een ander wachtte tot Sientje naar huis terugkeerde. Sientje belandde die avond in een cel op het station, terwijl mevrouw van der Klip naar huis mocht. De volgende dag werd Sientje naar Westerbork gestuurd.

Terwijl ze daar was, zijn haar vader en moeder op 21 mei 1943 in Sobibor vermoord. Of Sientje op de hoogte was van hun lot is niet bekend.

Op 25 januari 1944 werd Sientje zelf met de trein vanuit Westerbork met ruim 900 anderen in veewagons gedeporteerd. Bij aankomst in Auschwitz-Birkenau werden 259 mensen geselecteerd om te werken. Sientje Martha Elzas en de anderen werden vervolgens vermoord in de gaskamer. Ze was 15.

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon in 1997 met het leggen van de eerste Stolperstein in de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen steen van 10 x 10cm, met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst.
De Stolperstein wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het slachtoffer.
Gunter Demnig geeft zo ieder slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS'.

Borne was de eerste plaats in Nederland waar Stolpersteine zijn gelegd.
Dit gebeurde op 29-11-2007.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Anne Palmer
• Foto's: Joop van Dijk
• Kampen Online
• De onderduik van Sientje in Kampen
• Joods Monument
• Geni.com
• Yad Vashem Deportation Database: 25 Jan 1944 Westerbork-Auschwitz
• Stolpersteine.eu