Liberation Route Marker 093: Toneel van een mislukte vluchtpoging

Toneel van een mislukte vluchtpoging
Hier, in een van de meest westelijke puntjes van Duitsland, stond tot 1972 een boswachterswoning. Deze woning is voor veel Joden de deur geweest naar de vrijheid. Zij werden hier immers kort opgevangen en naar de andere ‘oever’ geholpen door boswachtersvrouw Luise Rausch. Zonder medeweten van haar man Gustav.

Direct na de boycotmaatregelen tegen Joodse winkels in april 1933 kwam de eerste vluchtelingenstroom van Joden uit Duitsland op gang. Door de visumvrijheid was het voor Duitsers aanvankelijk eenvoudig om de grens over te steken. De gewelddadige Kristallnacht in november 1938 zette de situatie echter op scherp. Nu was het voor iedereen duidelijk dat er in Duitsland voor Joden geen toekomst meer was, en er kwam een massale vluchtelingenstroom op gang. Ongeveer 10.000 vluchtelingen probeerden de grens naar Nederland over te steken – ook de grens bij Kranenburg.

Langs de meer dan 500 km lange ‘groene’ grens, die moeilijk te controleren was, waren er voldoende weggetjes en sluiproutes om heimelijk de grens over te steken.
Omdat de pogingen tot ‘illegale Joodse emigratie’ nog steeds toenamen, nam de Gestapo Düsseldorf op 31 maart 1939 verdere maatregelen om de vluchtpogingen ‘versneld en definitief te voorkomen’. Voortaan moesten niet alleen de Joden ‘in hechtenis ter bescherming van de staatsveiligheid’ genomen worden, maar ook de personen ‘die Joden hielpen om daar een persoonlijk voordeel uit te halen’.

Een spectaculaire vluchtpoging vond eind januari 1939 aan de grens bij Wyler/Beek plaats. Hierbij was Luise Rausch betrokken, de vrouw van de boswachter van Nergena-Süd in Grafwegen. Luise liep in een val en werd gearresteerd vanwege het bieden van hulp bij het illegaal oversteken van de grens. Ze zat bijna zeven maanden in de gevangenis.

Audiospot - Toneel van een mislukte vluchtpoging

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd.
Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Arjan Vrieze (1, 2, 3), Peter Schipper (4)