Stolpersteine Wallstraße 3

Deze gedenkstenen (Stolpersteine of struikelblokken) herdenken leden van de familie Schlösser: Felix Schlösser, zijn broer Max Schlösser, zijn zussen Karoline Groenhijm en Emma de Wolff en hun families. Stolpersteine voor een andere broer, Rudolph Schlösser en zijn gezin zijn op [towid] 63104, Wessumer Straße 5 [/ towid].

* Felix Schlösser, geboren 1883, gedeporteerd 1941, vermoord in Riga.
* Erna Josef Schlösser, geboren Davids Jg. 1898, gedeporteerd 1941 naar Riga, Stutthof, vermoord op 13 november 1944.
* Leo Schlösser, geboren 1931, gedeporteerd 1941, vermoord in Riga.
* Bernhard Josef Schlösser, geboren 1935, gedeporteerd 1941 naar Riga, vermoord in Auschwitz.

Felix Schlösser en Erna Davids waren de ouders van Leo en Bernhard Schlösser.

* Bertha Davids, née Sachs, geboren 1868, gedeporteerd 1942, overleden in Theresienstadt.

Bertha Davids was de moeder van Erna Schlosser. Bertha's broer Albert Sachs stond vermeld als haar familielid op haar overlijdensakte in Theresienstadt; het schijnt dat hij daar later ook stierf. De data en plaatsen van overlijden zijn onbekend voor Bertha's 4 andere broers en zussen Meyer, Henriette, Taubchen en Friede Sachs. (Een zusje Sophie stierf op éénjarige leeftijd.)

* Hier werden 12 burgers van joods geloof uit het Ahaus-district vastgehouden, gedeporteerd op 28 juli 1943, Theresienstadt; een vrouw heeft het overleefd.

Deze stolperstein herdenkt de laatste 12 joodse burgers die in de wijk Ahaus woonden. Meestal oud of ziek, werden ze een paar maanden hier in het "Ghettohaus" geïnterneerd voordat ze naar Theresienstadt werden gedeporteerd. Slechts één vrouw heeft de deportatie overleefd: Amalie Wolff, 80+, uit Vreden.

* Dr. Max Schlösser, geboren 1893, gedeporteerd 1941, vermoord in Riga.
* Emma Schlösser, née Wolff, geboren 1899, gedeporteerd 1941, vermoord in Riga.

Dr. Max Schlösser, de broer van Felix Schlösser (boven) en van Karoline en Emma (onder) werd vastgehouden in een Gestapo-gevangenis en vervolgens in Dachau eind 1938. Later werd hij in december 1941 vanuit Münster naar Riga gedeporteerd. Er is geen informatie over Emma Schlösser gezien.

* Karoline Groenhijm née Schlösser, geboren 1879, gedeporteerd 1943 vanuit Nederland, Sobibor, vermoord 7 mei 1943.
* Emma de Wolff geboren Schlösser, geboren 1886, gedeporteerd 1942 vanuit aus Holland, Auschwitz, vermoord op 27 november 1942.

De ouders van Karoline Groenhijm-Schlösser en echtgenoot Mozes stierven voor de oorlog. Een van haar dochters - Theresa Bernardina Groenhijm - overleefde tot 1990. Gegevens over twee zoons Alex (geb. 1914) en Bernhard (geb. 1915) zijn verloren gegaan. Een andere zoon en dochter kwamen in 1943 om het leven: Maurits Samuel Grönheim in Auschwitz en Emma Hendrina Grönheim in Sobibor.

Emma de Wolff-Schlösser, jongere zus van Karoline en haar man Maurits Marcus de Wolff woonden in Hengelo, Nederland. Het echtpaar had geen kinderen. Ze zijn van Hengelo naar Westerbork gebracht, naar Auschwitz gedeporteerd en daar dezelfde dag vermoord.

Deze messing plaquettes zijn in de stoep te vinden voor de huizen waarvan de voormalige, meestal Joodse, bewoners vervolgd en meestal vermoord zijn door de Nazi’s. In de kleine, koperen plaatjes zijn de namen en de datum en plaats (meestal een concentratiekamp) waar zij vermoord zijn ingestanst.

In veel andere steden en dorpen, vooral in Duitsland maar ook in andere Europese landen, komen deze monumentjes ook voor, en hun aantal, nu al vele duizenden, neemt nog steeds toe. Vrijwel alle Stolpersteine zijn gelegd door de Duitse kunstenaar zelf, Gunter Demnig.