Oorlogsmonument Raerd

Oorlogsmonument Reard (Gem. Súdwest Fryslân)

Het monument bij de N.H. kerk in Raerd (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan tien medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

De namen van de tien slachtoffers luiden:
Durk Dijkstra, Jantje Hoekstra, T. Hoekstra-Bergsma, A. Hoekstra-Reidinga, Geert van der Molen, Leendert Poot, George Christiaan Tinkelenberg, Nicolaas Veltman, Herre Winia en Beint van der Zweep.
Durk Dijkstra werd geboren op 26 april 1915 in Terzool. Hij was groenteboer. In het verzet speelde Dijkstra een actieve rol, met name bij het vervoer en verbergen van gedropte wapens. Op 29 maart 1945 werd hij door de Grüne Polizei uit Sneek thuis opgepakt, samen met zijn onderduiker Herre Winia. Toen zij in Sneek werden verhoord, bleek dat de bezetter op de hoogte was van de verzetsorganisatie in die streek. De volgende dag heeft de bezetter het interieur van de woning van Dijkstra volkomen vernield met een handgranaat. Mevrouw Dijkstra en de kinderen waren toen al elders ondergebracht. Een week voor de bevrijding op 6 april 1945 is Dijkstra met Winia naar Gaasterland vervoerd, waar ze met nog drie gevangenen op de Zandvoorderhoek bij het IJsselmeer zijn gefusilleerd. Dijkstra werd in oktober 1946 herbegraven op de N.H. begraafplaats in Terzool. In dit dorp is ook een straat naar hem genoemd.

Mevrouw T. Hoekstra-Bergsma, mevrouw A. Hoekstra-Reidinga (geb. 23-10-1906) en haar dochtertje Jantje Hoekstra kwamen om bij een bombardement op 11 november 1944. Op die dag werd om 9.05 uur in de morgen de Terhornster Sluis gebombardeerd door zeven Hawker ‘Typhoon’ bommenwerpers van No. 438 Royal Canadian Air Force Squadron, onder leiding van Squadron Leader R.F. Reid en acht ‘Typhoons’ van No. 439 RCAF Squadron, onder leiding van Flight Lieutenant J.E. Hogg. De machines hadden onder elke vleugel een bom van 454 kg. Ze werden geëscorteerd door vier ‘Thyphoons’ van No. 440 RCAF Squadron en voorafgegaan door vier toestellen van No. 168 RAF Squadron. Toen de eerste golf bommenwerpers bij de sluizen arriveerde, zetten de toestellen in paren een duikvlucht in. In series van twee werden de bommen afgeworpen. Ongeveer een kwartier later arriveerde de tweede golf. Toen het stof was opgetrokken, bleek dat de westelijke sluis nog intact was. De oostelijke sluis was vernield, evenals de twee sluiswachterswoningen. Er waren vier slachtoffers: mevrouw T. Hoekstra-Bergsma (geb. 11-05-1889), mevrouw A. Hoekstra-Reidinga (geb. 23-10-1906) en haar dochtertje Jantje Hoekstra (geb. 12-10-1943) en een Duitse militair.
Geert van der Molen werd geboren op 20 juni 1912 in Nijega. Als gemeentelijk wegwerker liep hij elke dag gevaar opgepakt te worden in verband met de arbeidsinzet. Daarom besloot Van der Molen onder te duiken. Hij was medewerker van een verzetsorganisatie, waarvoor hij onder andere wapens vervoerde. Toen hij op 31 maart 1945 een praam met bieten vervoerde, werd hij bij de Boksumerdam door geallieerde vliegtuigen beschoten. Hij raakte ernstig gewond en overleed diezelfde nacht. Van der Molen werd begraven op de N.H. begraafplaats in Poppingawier.

Leendert Poot werd geboren op 15 december 1924 in Delft. Hij woonde in Naaldwijk en was ondergedoken bij veehouder A.K. de Boer in Terzool. Op 4 april 1945 werd de boerderij door de bezetter omsingeld. Poot probeerde zijn schuilplaats in de schuur te bereiken, maar hij werd ontdekt. Toen hij na een verhoor in de huiskamer werd weggevoerd, heeft hij nog een vluchtpoging ondernomen. Ter plaatse werd hij doodgeschoten. Zijn gastheer De Boer moest mee naar Sneek en kon na enkele dagen weer naar huis terugkeren. Leendert Poot werd begraven op de N.H. begraafplaats in Terzool en na de bevrijding herbegraven op de Algemene begraafplaats in Naaldwijk.

George Christiaan Tinkelenberg werd geboren op 31 augustus 1901 in Hoorn. Hij was onderwijzer in Zierikzee en werd hoofd van de openbare lagere school in Sijbrandaburen. Als oud-officier van het Nederlandse leger werd hem gevraagd de leiding op zich te nemen van het 9e district van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. Hij verrichtte zijn verzetswerk onder de schuilnaam ‘Schuman’. Op 8 februari 1945 hield de Grüne Polizei een razzia in de Legeäen (de streek tussen Sneek en Rauwerd), waarbij zes mannen werden gearresteerd, onder wie Tinkelenberg. Hij werd overgebracht naar Crackstate te Heerenveen. Op 8 maart 1945 werd hij samen met vier andere gevangenen bij wijze van represaille bij Dongjum gefusilleerd. Tinkelenberg werd begraven op de N.H. begraafplaats in Sijbrandaburen. In dit dorp is ook een straat naar hem genoemd.

Nicolaas Veltman werd geboren op 15 november 1911 in Wolvega. Samen met zijn vrouw had hij een winkeltje (‘Kleine Bazar’) in Irnsum. In mei 1940 lag Veltman in de vuurlinie op de Grebbeberg. Hij werd krijgsgevangen gemaakt en overgebracht naar een kamp in Luckenwalde (Duitsland). Na zijn gevangenschap keerde hij terug naar Inrsum en sloot zich aan bij de verzetsbeweging. Hij verrichtte hoofdzakelijk koeriersdiensten. In de nacht van 4 op 5 oktober 1944 werd Veltman samen met zijn onderduiker door de Grüne Polizei van Grouw gearresteerd en opgesloten in de gevangenis van Leeuwarden. Op 12 oktober werd hij overgebracht naar het Duitse hoofdkwartier in Wolvega, om daarna met twee andere gevangenen (Roelof Algra en Marcel Leiser) te worden gefusilleerd in de berm van de spoorlijn Wolvega-Heerenveen, onder Nijeholtwolde. Eerder waren hier door een sabotagegroep de rails losgeschroefd. Nico Veltman werd begraven op de R.K. begraafplaats te Irnsum.

Herre (Harry) Winia werd geboren op 15 november 1911 in Amsterdam. Hij was werkzaam op de luchthaven Schiphol. Hij en zijn vrouw waren ondergedoken bij de familie Dijkstra in Terzool, waar Winia actief bezig was in de verzetsbeweging, onder andere als wapeninstructeur. Winia werd in oktober 1946 herbegraven in Amsterdam.
Beint van der Zweep werd geboren op 1 september 1895 in Wijtgaard. Hij was veehouder te Oudeschouw. Op 11 september 1944 ging hij op bezoek bij de familie Tjepkema in Beetgum. Toen Van der Zweep met Tjepkema en zijn twee zoons naar het aardappelveld ging, werd juist die morgen het aangrenzende vliegveld gebombardeerd door twaalf Amerikaanse bommenwerpers. Eén bom kwam in een weiland naast het vliegveld terecht, waardoor vijf burgers om het leven kwamen. De slachtoffers waren Beint van der Zweep, Hendrik Tjepkema en zijn twee zoons Cornelis en Dirk, en Tiede Boersma. Van der Zweep werd begraven op de R.K. begraafplaats in Irnsum.

Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1957.