Monument Executie 5 Februari 1945 Naarden

Op deze plaats werden op 5 februari 1945 vijf Nederlanders geëxecuteerd door de Duitsers.

Hun namen waren:
G. Degens, J.H. van Gangelen (foto 4), A. van Groen, J. Wagenaar en A.J. Walda (foto 5).

Het oorlogsmonument aan de Thierensweg
Misschien kent u het oorlogsmonument dat, verscholen onderaan de brug, aan de Thierensweg in Naarden ligt. Ter nagedachtenis aan vijf mannen, die daar op 4 februari 1945 in koele bloeden zijn geëxecuteerd. Het is voor Naarden nog altijd de plek waar de 4 meiherdenking begint. Het monument vertelt het verhaal van hoe in oorlogstijd een toeval leven en dood kon bepalen.

Op 31 januari 1945 fietste een jongeman ter hoogte van de Thierensweg toen hij door een Duitse soldaat met een geweer staande werd gehouden. Over wat er toen gebeurde circuleren verschillende verhalen. De soldaat zou de jongen zijn fiets afhandig hebben willen maken
of gedreigd hebben hem naar een werkkamp te sturen. Zeker is dat de jongen de soldaat zijn geweer afhandig maakte. De Duitse soldaat raakte wel gewond, maar was niet, zoals het verhaal de ronde doet, dood.

In de zomer van 1944 had Hitler het 'Niedermachungsbefehl' uitgevaardigd. De Sicherheitspolizei mocht daarmee zelf uitmaken welke verzetsmensen, die als 'Todeskandidaten' gevangen zaten totdat zich een gelegenheid voordeed, ter represaille voor het vuurpeloton werden gezet.

Op 4 februari 1945 werden vijf mannen uit hun cel aan de Weteringschans te Amsterdam gehaald: de dood van de Duitse soldaat in Naarden moest gewroken worden.

De oudste gevangene, Gerard Degens, was de 66-jarige oud-inspecteur van de Staatsspoorwegen in Nederlands-Indië. Hij had op allerlei manieren hulp verleend aan joodse en niet-joodse onderduikers. Samen met de negen jaar jongere koopman/opticien Jan van Gangelen was Degens ook betrokken bij het doorspelen van informatie naar Engeland en het vervaardigen en verspreiden van het illegale blad 'Het Laatste Nieuws'. De 40-jarige Jaap Wagenaar, eigenaar van een bloembollenbedrijf in Heiloo, had bonkaarten gedistribueerd, onderduikers onderdak verleend, spionagediensten verricht en gezorgd voor wapens en munitie. Hij werd verraden door één van zijn onderduikers en brak bij zijn vluchtpoging een been.
Albert van Groen, 25 jaar, was timmerman en ook lid van het verzet, net als de 22-jarige Arie Jan Walda, onderwachtmeester van de Staatspolitie te Amsterdam.

Met een veewagen werden Degens, Van Gangelen, Van Groen en Walda op die 4e februari naar Naarden vervoerd, Wagenaar vanwege zijn gebroken been per ziekenauto.
Untersturmführer Johann Friedrich Stöver voerde het vuurpeloton aan onder leiding van Willy Lages, berucht hoofd van de SD (Sicherheitsdienst) Amsterdam. Een uur later kwam een lijkauto van de Amsterdamse firma Bleekemolen, gespecialiseerd in het begraven van geëxecuteerden, de lichamen weghalen.
Een drama voor de nabestaanden. Maar ook de jongeman zal er de rest van zijn leven mee geworsteld hebben.
In 1946 is ter nagedachtenis aan deze laffe moorden dit monument geplaatst.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Fedor de Vries & Margreet de Broekert (Historische Kring Bussum)
• Foto's: Willem Visser (1, 2, 3), Margreet de Broekert (4, 5)