Liberation Route Marker 070: Late bevrijding

Late bevrijding
In maart 1945 trokken geallieerde troepen op vijf plaatsen in Duitsland de Rijn over. Pas daarna vielen ze Oost- en Noord-Nederland binnen. De geallieerde overmacht was groot, maar in Doesburg hielden fanatieke Duitsers het lang vol. Vlak voor hun aftocht bliezen ze enkele belangrijke monumenten op, zoals de Martinitoren.

Het 1e Canadese leger van generaal Crerar had de opdracht om het nog bezette Nederland te bevrijden. Dat ging tamelijk voorspoedig. Op 5 april was het dorp Angerlo, even ten zuiden van Doesburg, bevrijd. In sommige plaatsen vertrokken de Duitsers in alle stilte, in andere plaatsen werd hevig verzet geboden. De Duitse troepen bij Doesburg hielden zich schuil in bebouwd gebied. Zoals zo vaak was de burgerbevolking hiervan de dupe.

Doesburg had de pech dat een aantal fanatieke Duitsers zich hier had verschanst. Op bevel van hogerhand moesten ze de IJsselbrug tot het uiterste verdedigen. In de nacht van 3 op 4 april opende het Canadese leger het vuur. Men telde die nacht in Doesburg 20 granaten per minuut. Maar de Duitsers wisten van geen wijken. Het geallieerde artillerievuur ging daarom nog dagenlang door. Duizenden Doesburgers leefden twee weken lang angstig in hun kelders.

Uiteindelijk vertrokken de Duitsers op 15 april. Vlak voor hun aftocht besloot men enkele monumenten op te blazen. De Duitse genie had daarvoor een speciaal ‘Sprengkommando’ in het leven geroepen. De Doesburgers moesten die dag lijdzaam toezien hoe de trotse toren van de Martinikerk werd verwoest. In zijn val werd ook nog de plaatselijke synagoge verpletterd. Ook de watertoren, de walmolen en de brug over de IJssel werden opgeblazen. De historische binnenstad van Doesburg had door de geallieerde beschietingen en het opblazen van de monumenten een hoge tol betaald. Pas in 1972 was de grootste kerktoren van Gelderland herbouwd. De overige monumenten zijn nooit meer herbouwd.

Audiospot - Late bevrijding

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd.
Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Peter Schipper (1, 2), Arjan Vrieze (3, 4)