Herdenkingskruis Rhenen

Op maandag 20 november werden hier in de late namiddag zes verzetsmensen gefusilleerd door een vuurpeloton van het Marine Artillerie Zeugamt. Twee dagen eerder had er tussen Rhenen en Veenendaal een vuurgevecht plaatsgevonden, waarbij een duitse onderofficier zwaar gewond raakte. Omdat men de daders niet vond, werden als represaille zes verzetsmensen uit de strafgevangenissen van Amsterdam en Utrecht gehaald en hier gefusilleerd.

Dit zogenaamde "kruis op de berg" herdenkt hen:

- Ds. Bastiaan Jan Ader (34 jaar)
- Pieter Julius ter Beek (23 jaar)
- Victor Alexandre Guillaume van den Bergh (26 jaar)
- Thomas Jan Lambrechtsen van Ritthem (24 jaar)
- Philip de Leeuw (30 jaar)
- Jan Johannes van der Munnik (20 jaar)

Het oorspronkelijke kruis was van hout en werd geplaatst in 1948. Daarna volgde nog twee stenen exemplaren. Het huidige kruis op de berg werd vernieuwd en verduurzaamd in 2014. Elk jaar wordt op deze locatie op 20 november door het Ichthus College in Veenendaal een herdenking belegd met nabestaanden en jongeren.

De website www.hetkruisopberg.nl informeert over de historische achtergronden en nieuwe ontwikkelingen rond het kruis op de berg.
De locatie is onderdeel van landgoed Prattenburg, maar ligt vlakbij het Schupse bos, zodat in het verleden abusievelijk ook wel gesproken wordt over het monument in het Schupse Bos.
Van het vuurpeloton zijn de twee Nederlandse deelnemers Albers en Van Joolen na de oorlog berecht. Voor zover bekend zijn de Duitse daders nooit veroordeeld. SD-chef Lages en de Höhere SS- und Polizei-führer Rauter waren formeel eindverantwoordelijk. Hoewel ze niet voor deze fusillade werden aangeklaagd, zijn zij uiteindelijk wel veroordeeld door de Nederlandse rechter.

De slachtoffers en/of de gebeurtenissen zijn later beschreven door nabestaanden en/of onderzoekers. Weduwe Ader schreef het dertien maal gedrukte "Een Groninger pastorie in de storm" en weduwe Betty de Leeuw (inmiddels hertrouwd en zich nu noemend Betty Bausch) schreef "Bewogen stilte". Andere verschenen boeken zijn "Het Boschhuis", "Te mogen leven" (meerdere keren vertaald) en "Het kruis op de berg. De fusillade van 20 november 1944"

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: C.D. van den Heuvel & Barry van Veen
• Foto's: Arjan Vrieze (1, 2, 3, 4), Barry van Veen (5)