Executieplaats Citadel, l'Enclos des Fusillés

Executieplaats Citadel, l'Enclos des Fusillés #3

Executieplaats Citadel, l'Enclos des Fusillés #4

Executieplaats Citadel, l'Enclos des Fusillés #5

Op deze plaats, in de citadel van Luik, bevinden zich 414 grafkruizen. Op deze plek zijn in de Tweede Wereldoorlog 271 mensen gefusilleerd. Meestens waren het Belgische verzetstrijders van bijvoorbeeld het Armée Secret, het Front Independance of le Mouvement National Belge, die opgepakt waren en hier gevangen zaten tot hun berechting.

Zij worden, samen met andere slachtoffers herdacht door symbolische graven. In totaal zijn hier 316 symbolische graven. Daarnaast liggen er nog steeds 98 doodgeschoten verzetsstrijders begraven.

Op 21 mei 1941 werd de eerste gevangene bij de Citadelle gefusilleerd;

ZABEAU Rene, 31 jaar, soldaat bij het Regiment de Fortresse de Liège bij Fort Tancrémont te Pepinster.

Nadat het fort zich had overgegeven op 29 mei 1940, één dag later dan de officiële capitulatie van België, werden de gevangen genomen soldaten in juni 1940 vrijgelaten.

Op 2 februari 1941 werd hij echter opnieuw gevangen genomen. Hij werd ervan beschuldigd tijdens de meidagen van 1940 een Duitse soldaat die zich aan hem en zijn mannen had overgegeven te hebben doodgeschoten. De bewuste soldaat probeerde echter aan zijn gevangenschap te ontsnappen waarop hij door Rene Zabeau en zijn mannen werd neergeschoten en overleed aan zijn verwondingen. Geen oorlogsmisdaad maar door de Duitsers uitgelegd als opzettelijk, waarop hij ter dood werd veroordeeld.

Hij werd later herbegraven op het militaire deel van de gemeentelijke begraafplaats van de wijk Saint Walburge te Luik.

Zelfs op de dag van kerstavond 1943 werden nog 4 gevangenen gefusilleerd;

APPELTANDS Leopold, 22 jaar, Weerstand Belgische Nationale Beweging
HALLEUX Marcel, geen nadere gegevens bekend
LOYAERTS Georges, 18 jaar !
PONSAERDS Jules, 18 jaar !

En op de 2e kerstdag 1943 nog eens 5 gevangenen

BEDNARZ Czesla, 23 jaar
HOLLER Andre, 22 jaar
KWINTA Jean, 19 jaar, Pool
NOE Fernand, 22 jaar
WLODARCZYK Armand, geen nadere gegevens bekend

Onder de jongste gefusilleerden was een jongen van 16 jaar !!

Onder hen ook twee broers. Roger en René Decker uit Fouches (provincie Luxemburg) die lid waren van het Armée Secret. René werd al op 13 februari 1944 gearresteerd. Zijn broer bijna een maand later op 9 maart 1944. De beide broers werden op 24 mei 1944 met nog 8 andere gevangenen gezamenlijk gefusilleerd.

Met de Amerikanen in aantocht werden op 2 september 1944 nog 18 gevangen gefusilleerd, en op 4 september 1944 werden hier de laatste 4 gevangenen gefusilleerd! Luik werd bevrijd op 6 september 1944 door het Amerikaanse leger.

De andere slachtoffers zijn na de oorlog door hun familie herbegraven of gerepatrieerd naar Frankrijk en Nederland.

Onder meer STREE Maxime, 21 jaar, afkomstig van Ougrée (wijk in Luik). Hij werd op 7 april 1944 gearresteerd op verdenking van lidmaatschap van het verzet. Hij werd 6 dagen later al, op 13 april 1944 geëxecuteerd. (foto 3)

Onder de geëxecuteerden bevinden zich 10 Poolse krijgsgevangenen, 18 Russische krijgsgevangenen en een Spaanse gevangene.

Ook de aalmoezenier Mathieu Voncken, 91 jaar, uit Schimmert (NL) die de gevangenen bijstond in hun laatste uren ligt hier begraven. Hij is in 1971 overleden en is in een apart graf ten zijde van de executiepalen begraven. (foto 5)