Monument Dodenmars Störkanal "De Moeder"
Het monument "De Moeder" herdenkt de slachtoffers van de dodenmarsen na de ontruiming van Sachenhausen en andere concentratiekampen in 1945. Het monument werd onthuld in 1973 en gemaakt door de kunstenaar Gerard Thieme uit Oost-Berlijn en bestaat uit een beeld van een knielende moeder geflankeerd door 4 bronzen reliëfs. Op de reliëfs wordt de bevrijding van de gevangenen door het Rode Leger afgebeeld, en dat is een duidelijk voorbeeld van framing van de geschiedenis door de toenmalige DDR. De werkelijkheid lag veel genuanceerder maar die paste niet in beeld van de DDR.
De ontruiming van Sachenhausen begon op 20 april 1945. Verzwakt en met volledig ontoereikende kleding en onvoldoende voedsel trokken circa 33.000 gevangenen, waaronder vrouwen en kinderen in colonnes door het noorden van Brandenburg en Mecklenburg. Ze moesten elke dag tot 40 kilometer lopen in koud, nat weer en sliepen in overvolle schuren of in de open lucht. Wie niet verder kon werd door de SS bewakers doodgeschoten of doodgeslagen. Dit lot dreigde ook de gevangenen die langs de kant van de weg wat voedsel of water probeerden te bemachtigen. Slechts enkele gevangenen slaagden erin om aan de zwaarbewaakte colonnes te ontsnappen. De colonnes trokken door steden en dorpen, over bospaden als over dichtbevolkte landwegen, waar ze vluchtelingen en terugtrekkende Wehrmachtsoldaten tegenkwamen. De meeste toeschouwers reageerden onverschillig en slechts een enkeling bood hulp.
De colonnes verplaatsten zich langs verschillende routes in de richting van Wittstock en in een steeds nauwer worden corridor dat nog in Duitse handen was. In het Belower Wald ten noorden van de stad verzamelde de SS op 23 april 1945 en de daaropvolgende dagen meer dan 16.000 gevangenen in een voorlopig kamp dat gedeeltelijk omheind was met prikkeldraad. SS-bewakers omsingelden het deel van het bos en lieten de mensen daarbinnen aan hun lot over, zonder voedsel, water of onderdak.
De meeste gevangenen moesten echter verder naar het noordwesten lopen in colonnes die op 29 april het bos verlieten. In de buurt van de stad Crivitz ontmoette het grootste deel van de gevangenen uit Sachsenhausen, vrouwen uit het concentratiekamp Ravensbrück, die daar tijdens hun dodenmars terecht waren gekomen. Andere colonnes werden gedwongen om naar Ludwigslust te lopen. Hoe dichter de frontlinies naderden, hoe meer de orde van de mars uiteenviel toen steeds meer SS-bewakers wegglipten.
De meeste gevangenen werden niet in de letterlijke zin bevrijd maar werden simpelweg door de SS achtergelaten. Ze waren pas echt in veiligheid toen de Sovjets en Amerikanen elkaar op 4 mei ontmoetten aan het Stör Kanaal bij Raben Steinfeld. Afhankelijk van waar de verschillende groepen gevangenen zich tussen 2 en 4 mei bevonden, werden ze bevrijd door het Sovjet of het Amerikaanse leger.
Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!
Gebruikte bron(nen)
Op zoek naar objectieve informatie of actualiteiten over WOII? Wil je je eigen battlefieldtour maken naar de locaties van oorlogen uit het verleden? Of ben je geïnteresseerd in oorlogsonderscheidingen en hun ontvangers? TracesOfWar.nl vertelt u meer!
© STIWOT, 1999-2024. Alle rechten voorbehouden. Privacyverklaring, cookies, disclaimer en copyright