Stolpersteine Weinbergstraße 4a

Deze kleine messing plaquettes (Stolpersteine of struikelstenen) herdenken:

* Therese Zuckerkandl, geb. Kern 1861, voor de deportatie pleegde zelfmoord, 9.9.1942.
* Dr. Helene Langer geb. Nothmann 1888, voor de deportatie pleegde zelfmoord, 16.6.1944.

Achtergrond
Na de dood van haar man in 1926, verhuisde Therese Zuckerkandl naar Jena om dicht bij familie te zijn, inclusief haar neef en geadopteerde dochter Helene Langer. Therese gaf een architect, Walter Gropius, de opdracht om haar Bauhaus-villa te ontwerpen op steil glooiend terrein aan de Weinbergstrasse 4a. Therese kreeg de opdracht naar een andere locatie te verhuizen, maar weigerde. Al snel volgde de mededeling dat ze naar Theresienstadt zou worden gedeporteerd. Opnieuw weigerde ze - dit keer maakte ze een einde aan haar leven [sie flucht in den Tod].

Helene Langer werd in 1888 in Brazilië geboren als zoon van Maximilian Stoll, een ondernemer, en Clara Stoll. Toen ze 6 jaar oud was, werd haar vader neergeschoten door een ontevreden werknemer. Haar moeder ging toen met Helene en haar vier broers en zussen naar Duitsland. Helene werd in Praag geadopteerd door haar oudere neef, Therese Zuckerkandl, en haar man Robert, die haar hielpen het beste onderwijs te krijgen. Helene studeerde plantenfysiologie en fysische chemie in Praag, waarna ze in 1912 promoveerde in de bacteriologie. In 1916 trouwde ze met advocaat Wilhelm Lange. Ze werkte in WOI als verpleegster en bacterioloog. Zij en Wilhelm verhuisden naar Jena, waar hun 3 kinderen werden geboren. Wilhelm hield toezicht op de bouw van de villa van Therese Zuckerkandl en in 1928 trokken de Langers naar de (Europese) eerste verdieping. Hoewel Wilhelm Langer niet joods was, begonnen de vroege beperkingen voor joden het gezin te treffen, maar Helene wilde Therese, die ziek was, niet verlaten. Hoewel Helene nog steeds haar Braziliaanse staatsburgerschap had, kon het haar niet beschermen, vooral niet nadat Brazilië de oorlog aan Duitsland had verklaard. Op 14 juni 1944, terwijl haar man op zakenreis was, ontving Helene Langer haar uitzettingsbevelen. Twee dagen later pleegde ze zelfmoord door van een rotsachtig voorgebergte boven de Leutraursprungs in Mühltal te springen. Haar man en kinderen hebben de oorlog overleefd.
Botzstraße 10
Een stolperstein voor Therese's zus, Marie Straubel geboren Kern, bevindt zich op Botzstraße 10 in Jena.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaal-Socialisme (nazisme). Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor de laatste vrijwillige residentie van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Fedor de Vries & Anne Palmer
• Foto's: :Linda:
• Stolpersteine Jena: Therese Zuckerkandl
• Gedenk- und Totenbuch Jena
• Stolpersteine Jena: Helene Langer
• Stolpersteine.eu