Stolpersteine Fischerfeldstraße 16

Deze kleine, koperen gedenkplaten (Stolpersteine of struikelstenen) herdenken leden van de families Morgenstern en Katz:

* Jankel Morgenstern, geboren 1897, gearresteerd 1939 Buchenwald, Bernburg ‘Sanatorium’, vermoord 13 maart 1942.
* David Morgenstern, geboren 1930, overleden 27 mei 1942, Frankfurt.
* Riwka Morgenstern geboren Friedmann, geboren 1899, gedeporteerd 1942, Lublin, overleden.

* Loebel Katz, geboren 1878, gearresteerd 1939, Buchenwald, 1940 Dachau, overleden 27 augustus 1941 in Buchenwald.
* Dina Katz née Bernknopf, geboren 1894, gedeporteerd 1941, Kaunas, vermoord 25 november 1941.
* Mali Katz, geboren 1927, gedeporteerd 1941, Kaunas, vermoord 25 november 1941.
* Abraham Katz, geboren 1931, gedeporteerd 1941, Kaunas, vermoord 25 november 1941.

Jankel Morgenstern, geboren in Polen, verhuisde begin 1900 als kind naar Frankfurt. Hij werd koopman en trouwde in 1925 met Rowka Friedmann. Ze kregen twee zonen - Felix geboren in 1926 en David geboren in 1930. Riwka had een kledingwinkel van 1928-1930. Het gezin van vier werd op 28 oktober 1938 naar de Poolse grens gedeporteerd. Ze werden nu als staatloos beschouwd en Polen weigerde hen de toegang. Ze keerden terug naar Frankfurt en woonden op deze locatie. De daaropvolgende juli werd Felix met een kindertransport naar Groot-Brittannië gestuurd. In september werd Jankel in "beschermende hechtenis" genomen en in Buchenwald geplaatst. Op 13 maart 1942 werd hij naar een psychiatrische inrichting, Bernburg, gestuurd en daar dezelfde dag vermoord in de gaskamer. Hoe Riwka en David stierven, is onzeker. Een bron beweert dat David, 12 jaar oud, zelfmoord pleegde op 27 mei 1942 in Frankfurt, twee weken na de dood van zijn vader; een ander beweert dat het onwaarschijnlijk is. Het is mogelijk dat Riwka in mei nog leefde omdat zowel vader als zoon op dezelfde begraafplaats werden begraven. Als ze nog leefde, zou haar deportatie naar Lublin waarschijnlijk in juni hebben plaatsgevonden en zou ze in Sobibor kunnen zijn vermoord. Felix sloot zich aan bij een Schots regiment, veranderde zijn naam in George Melvin, vocht voor Groot-Brittannië in de oorlog en emigreerde vervolgens naar de VS. Zijn zoon, David Melvin uit de VS, woonde de ceremonie van 2008 bij om deze Morgenstern stolpersteine te leggen.

Loebel (Löbl) Katz was een Pools staatsburger, geboren in de stad Auschwitz. Hij verhuisde in 1910 naar Frankfurt. Hij trouwde in 1928 met Dina Bernknopf (ook wel Dina Goldfinger genoemd). Dit was waarschijnlijk zijn tweede huwelijk. Hij was een koopman die in verschillende beroepen werkte, waaronder de handel in zeep, de handel in chocolade, het inlijsten van schilderijen en kunst. Daarna werd hij meerdere keren gearresteerd. De eerste arrestatie in Octoer 1938 resulteerde in zijn deportatie terug naar Polen als onderdeel van de "PolenAktion". Hij keerde terug naar Frankfurt. In juni 1939 diende hij een petitie in om zijn goederen naar Groot-Brittannië te verschepen; het werd goedgekeurd, maar hij emigreerde niet. Zijn arrestaties in september en oktober 1939 leidden tot zijn opsluiting in Buchenwald. In oktober 1940 werd hij naar Dachau gestuurd. Het jaar daarop werd hij teruggebracht naar Buchenwald, waar hij een maand later werd vermoord. Zijn vrouw Dina Katz en twee zoons Abraham en Mali werden in oktober 1941 samen vanuit Frankfurt gedeporteerd en werden drie dagen later vermoord in Fort IX, Kaunas (Litouwen), samen met 2931 andere Joden die dag. Fort IX was de plaats waar ongeveer 40.000 Joden werden geëxecuteerd in schietkuilen.

Deze messing plaquettes zijn in de stoep te vinden voor de huizen waarvan de voormalige, meestal Joodse, bewoners vermoord zijn door de Nazi’s. In de kleine, messing plaatjes zijn de namen en de datum en plaats (meestal een concentratiekamp) waar zij vermoord zijn ingestanst.

In veel andere steden, vooral in Duitsland maar ook in andere Europese landen, komen deze monumentjes ook voor, en hun aantal, nu al vele duizenden, neemt nog steeds toe. Vrijwel alle Stolpersteine zijn gelegd door de Duitse kunstenaar zelf, Gunter Demnig.

Voor meer informatie en foto's kunt u Stolpersteine Frankfurt am Main (in het Duits) bezoeken. Ga naar: Stolpersteine in der Innenstadt, Fischerfeldstraße 16.