Stolperstein Straßburger Straße 24

Deze gedenkplaat (Stolperstein of struikelsteen) herdenkt:
* Josef Nawrocki, geboren 1880, gearresteerd in juni 1936, Brandenburgse gevangenis, Sonnenburg-gevangenis, overleden op 27 april 1941.

Josef Nawrocki sloot zich op zijn 18e aan bij de sociaal-democratische partij. Hij raakte gewond toen hij vocht voor Duitsland in WO1 en kon niet langer werken als gieterijmonteur. Hij werd een ongeschoolde kantoormedewerker in 1919 en trad het jaar daarop toe tot de Communistische Partij (KPD), en werd steeds actiever. In 1924 doken hij en zijn vrouw Clara onder en werden in 1925 samen met anderen veroordeeld voor verraad. Na in de Sovjet-Unie te hebben gewoond, keerden de Nawrocki's in 1928 terug naar Duitsland en hadden ze een krantenwinkel. Hij kreeg amnestie. Maar hij werd gearresteerd in de nacht van de brand in de Reichstag in 1933 en werd vier weken vastgehouden. De nazi's sloten de winkel, maar Nawrocki en collega's zetten hun anti-nazi-activiteiten voort. Hij en meer dan 100 anderen werden in 1936 gearresteerd en gemarteld. Hij probeerde zelfmoord te plegen om geen informatie te geven, maar dat lukte niet en de nazi's stopten. In 1937 veroordeelde de rechtbank hem tot 8 jaar gevangenisstraf. Josef Nawrocki stierf vier jaar later in de Sonnenburg-gevangenis als gevolg van de gevolgen van zijn behandeling in de gevangenis. Tegen het einde van de oorlog verborg zijn weduwe zijn zoon, die was gedeserteerd uit het Duitse leger, en beiden overleefden de oorlog.

Deze messing plaquettes zijn in de stoep te vinden voor de huizen waarvan de voormalige, meestal Joodse, bewoners vermoord zijn door de Nationaal-Socialisten. In de kleine, messing plaatjes zijn de namen en de datum en plaats (meestal een concentratiekamp) waar zij vermoord zijn ingestanst.

In veel andere steden, vooral in Duitsland maar ook in andere Europese landen, komen deze monumentjes ook voor, en hun aantal, nu al vele duizenden, neemt nog steeds toe. Vrijwel alle Stolpersteine zijn gelegd door de Duitse kunstenaar zelf, Gunter Demnig.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Fedor de Vries & Anne Palmer
• Foto's: Thom Quine (1)
• Photos: OTFW (2)
• Stolpersteine in Berlin: Josef Nawrocki
• Stolpersteine.eu