Stolperstein Pariser Platz 7

Deze kleine, koperen gedenkplaat (Stolperstein of struikelsteen) herdenkt:

* Martha Liebermann, geboren Marckwald, geboren 1857, zelfmoord, 10 maart 1943, vóór deportatie.

De families Marckwald en Liebermann waren nauw met elkaar verbonden sinds voor 1843. Martha Marckwald en de Max Liebermann, een schilder 10 jaar ouder dan zij, trouwden in 1894. Ze kregen een kind, Marianne Henriette Käthe Liebermann. Tijdens WO1 trouwde Käthe met Kurt Riezler en werd een kleindochter, Maria, geboren. In 1918 werd Max Liebermann benoemd tot voorzitter van de Pruisische Kunstacademie. De val van de top van een gerespecteerde samenleving was moeilijk. Voordat hij kon worden verwijderd, legde hij zijn leiderschap neer in 1933, waarna zijn kunst werd verboden, en hij stierf "vervuld van verdriet" in 1935. Hij was 87. Vervolgens werd Martha Liebermann lastiggevallen en nam ze heffingen op totdat ze al haar middelen kwijtraakte. Na de Pogromnacht van november 1938 emigreerden Martha's dochter, schoonzoon en kleinkind naar de VS. Martha werd door familie en vrienden aangespoord om te emigreren, maar ze wilde Berlijn en het graf van haar man niet verlaten. Uiteindelijk stemde ze in 1941 in, maar kon ze de zeer hoge vergoedingen (losgeld, Lösegeld ) niet betalen. Op 5 maart 1943 kwam de politie bij haar aan de deur om haar, 85 jaar oud, naar Theresienstadt te brengen. In plaats daarvan nam ze een overdosis Veronal (barbitaal) en stierf 5 dagen later in het Joods Ziekenhuis.

Deze messing plaquettes zijn in de stoep te vinden voor de huizen waarvan de voormalige, meestal Joodse, bewoners vermoord zijn door de Nationaal-Socialisten. In de kleine, messing plaatjes zijn de namen en de datum en plaats (meestal een concentratiekamp) waar zij vermoord zijn ingestanst.

In veel andere steden, vooral in Duitsland maar ook in andere Europese landen, komen deze monumentjes ook voor, en hun aantal, nu al vele duizenden, neemt nog steeds toe. Vrijwel alle Stolpersteine zijn gelegd door de Duitse kunstenaar zelf, Gunter Demnig.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Fedor de Vries & Anne Palmer
• Foto's: Drrcs15
• Stolpersteine in Berlin: Martha Liebermann
• Stolpersteine.eu