Joodse Oorlogsgraven Ellecom

Op de Bijzondere Begraafplaats in Ellecom is een gezamenlijk graf voor drie Joodse Oorlogsslachtoffers uit Nederland. Op het graf staat een gedenksteen met een Davidster en tekst zowel in het Nederlands als Hebreeuws. De graven zijn geregisteerd bij de Nederlandse Oorlogsgravenstichting.

De mannen zijn omgekomen gedurende zware dwangarbeid op het Landgoed Avegoor in Ellecom in 1942.

Achtergrond SS-Schule Avegoor 1941 – 1944 te Ellecom
Vanaf 1 mei 1941 was Landgoed Avegoor in gebruik als opleidingskamp voor de Nederlandssche-SS onder de naam SS-Schule Avegoor. De school was onderdeel van de Duitse Waffen-SS, een vormings- en trainingscentrum voor mannen van de Nederlandse-SS.
Op Landgoed Avegoor werden twee dienstgebouwen, een sportterrein en een turnhal aangelegd. De aanleg van het sportterrein en het dempen van het moeras voor de bouw van de turnhal werd door joodse mannen uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag uitgevoerd.
De joodse dwangarbeiders werden ondergebracht op de zolder van Villa Irene, gelegen aan de Zutphensestraatweg in Ellecom. Het werkkamp kreeg van de Ellecomse bevolking de naam Jodenkamp "Palästina".

Begin september 1942 arriveerden 139 joodse mannen in Ellecom, die onder mensonterende omstandigheden werden gedwongen het zware grondwerk voor het sportterrein en de turnhal te verrichten. Het werk duurde 11 weken. Drie joodse dwangarbeiders bezweken aan de gevolgen van de extreme werkomstandigheden, gebrek aan voedsel en mishandelingen.

Het waren Alfred Tuvij 50 jaar, geboren in Roemenië, uit Rotterdam, Jacob de Lion, 40 jaar uit Amsterdam en de 41 jarige Meier de Groot uit Rotterdam. Zij werden begraven op de Bijzonder Begraafplaats in Ellecom. De andere 136 mannen werden op 21 november 1942 afgevoerd naar Kamp Westerbork in Drenthe, waar 12 van meer dan 100 mannen die in een ziekenbarak werden opgenomen, overleden. Vele anderen kwamen later om het leven in de Duitse vernietigingskampen in Oost-Europa.

De turnhal wordt momenteel gerenoveerd. Het is het enige monument van ons land met nationaalsocialistische architectuur. Op 3 november 1945 bezochten 33 voormalige joodse dwangarbeiders van Avegoor Ellecom om hun doden te herdenken. Op6 september 1998 werd door de heer Max Deen (overleden 2012) – de laatste joodse overlevende - een monument ter nagedachtenis aan Kamp Palästina onthuld, de Joodse Tafel met 139 steentjes in Ellecom, naast Villa Irene aan de Zutphensestraatweg. Bij het monument worden wekelijks bloemen en kransen gelegd, afkomstig van het crematorium in Dieren.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Fedor de Vries & Henk IJbema (Lid Het Huis Doesburg / Vesting Doesburg)
• Foto's: Fedor de Vries