Hollandstellung - Telefoonbunker Type L Knokke-Heist

Hollandstellung
De Hollandstellung, ook wel bekend als de "Hollandlinie", was een Duitse verdedigingslinie die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd aangelegd en zich uitstrekte over een afstand van ongeveer 65.5 kilometer, van de Belgische kust bij Knokke tot Vrasene, en verder verbonden met versterkte posities rond Antwerpen (Stellung Antwerpen) en de Turnhoutkanalstellung aan de oostkant. De linie werd voornamelijk gebouwd tussen 1916 en 1918 en had als doel bescherming te bieden tegen een verwachte geallieerde invasie vanuit het neutrale Nederland. Dit gebied werd door de Duitse legerleiding gezien als een kwetsbare flank.

De Hollandstellung is door de Duitse marine (Marinekorps Flandern) en landmacht (Etappen-Inspektion 4 / Gruppe Gent) gebouwd. De marine-sector lag tussen het Zwin (Knokke) en Leeskensburggen. De landmacht-sector begon vanaf Moerhuize (Maldegem). Het gebied rond Strobrugge vormde een overgangsgebied. De marine-bunkers zijn doorgaans uit gewapend beton getrokken, terwijl de landmacht-bunkers vooral uit geprefabriceerde betonblokken bestaan.

De linie was verdeeld in een Vorstellung en een Hauptstellung. De Vorstellung had de taak om de vijand zolang mogelijk tegen te houden. De Hauptstellung vormde de ruggengraat van de Hollandstellung en bestond uit sterke fortificaties. Diverse gebieden werden aangewezen als Sumpfgebiete; gebieden die moerassig gemaakt konden worden.

Ondanks de uitgebreide fortificaties, zag de Hollandstellung beperkte actie tijdens de Eerste Wereldoorlog, omdat de belangrijkste frontlinies verder naar het zuiden en oosten lagen. Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog waren er in totaal 411 bunkers gebouwd. De meest westelijk gelegen bunkers en die in de sector Maldegem werden tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de Atlantikwall toegevoegd. In oktober 1944 lanceerde de Geallieerden Operatie Switchback. De voormalige Hollandstellung-bunkers in de sector Maldegem bevonden in een gebied waar zware gevechten plaatsvonden.

Tegenwoordig zijn veel van de restanten van de Hollandstellung nog steeds te vinden in het landschap. De Hollandstellung is in zijn geheel opgenomen in de lijst onroerend erfgoed van Vlaanderen. Veel bunkers zijn in het verleden gesloopt. De website bunkergordel.be inventariseert deze verdwenen bunkers.

Telefoonbunker
De hoofdtaak van een telefoonbunker was via radiotelegrafie orders ontvangen- en versturen. Zeker vanaf 1917 werd draadloze telegrafie steeds belangrijker in het Duitse leger. In de Hollandstellung zijn telefoonbunkers vrij zeldzaam, in ieder geval onder de overgebleven bunkers. De bunkers zijn in clusters terug te vinden: een telefoon- sein en commandobunker. In sommige gevallen werden radiotetegrafische en commandoposten in één bunker geïntegreerd. Hoewel de meeste bunkers gelijkenissen vertonen met oorspronkelijke bouwplannen zijn er toch veel variaties te vinden. Deze variaties hebben we onder één en dezelfde type geschaard.

De bunker behoorde tot Stützpunkt Bayern Schanze. Deze Stützpunkt is tussen 1916 en 1917 gebouwd en bestond uit meerdere manschappenbunkers en een observatiebunker aansluitend op de kustbatterij 'Bremen'. De bunkers zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Atlantikwall opgenomen.

Dit type bunker is in een naoorlogs Belgische inventarisatie aangeduid als type L.

Deze (grotendeels) rechthoekige bunker is door de Duitse marine opgetrokken uit gewapend beton. De bunker bestaat uit een L-vormige toegangsas en een telefoonkamer. Er zijn één of twee kleine observatieopeningen richting het achterland. De oppervlakte van dit type varieert van 99 m² tot 101m².

Bijzonderheden
Nabij de toegang zijn kogelinslagen te zien. Dit is tevens de meest westelijk gelegen bunker van de stellung. De bunker is tegenwoordig in gebruik als vleermuizenverblijf.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesofWar
• Foto's: TracesofWar
• bunkergordel.be
  
• - Duitse bunker 'Stützpunkt Bayern Schanze' | Inventaris Onroerend Erfgoed