Liberation Route Marker 058: Vector of Memory Helden in Maanlicht

Helden in maanlicht
Het verhaal van de bevrijding van Apeldoorn begint hier: in de nacht van 16 op 17 april 1945 slopen Albert van de Scheur en Gijs Numan over dit sluisje naar de Canadese bevrijders en wisten te voorkomen dat de stad onder Canadees vuur kwam te liggen. Apeldoorn ontsnapte aan een hevige artilleriebeschieting vóór de beslissende aanval over het Apeldoorns kanaal.

Op vrijdag 13 april kwam de Canadese opmars voor Apeldoorn tot stilstand. De Broeksbrug over het Apeldoornse Kanaal werd door de Duitsers opgeblazen. De poging om de Deventer brug te veroveren mislukte. De Canadezen dachten dat de stad hardnekkig zou worden verdedigd door de Duitsers. De commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten in Apeldoorn Gijs Numan, was op de hoogte van de geplande Canadese aanval bij de Deventerbrug. Deze zou vooraf worden gegaan door een artilleriebeschieting. Men moest deze brug onbeschadigd veroveren. De Duitsers die de brug moesten opblazen gaven zich over aan de Binnenlandse Strijdkrachten.

In de nacht van 16 april stak Gijs Numan met een gids het kanaal over om zich bij de Canadezen te melden. Hun commandant geloofde niet dat de Duitsers waren weggetrokken. De geplande artilleriebeschieting zou doorgaan. Gijs Numan bood aan om de gevangen Duitsers op te halen. Na hen verhoord te hebben besloten de Canadezen Apeldoorn niet te beschieten maar een nachtaanval uit te voeren. De brug en omgeving werden zonder tegenstand bezet. Om ongeveer 9.00 uur kwamen de eerste troepen aan bij Paleis Het Loo. In de loop van 17 april werd geheel Apeldoorn bevrijd.

Audiospot - Helden in maanlicht

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs de dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd. Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers.

Een afzonderlijke groep binnen de routes vormen de door de beroemde architect Daniel Libeskind ontworpen Vectors of Memory. Zij vormen een symbolische familie van markeringspunten die mensen, plaatsen en verhalen in het Europese landschap (zullen?) eren. De vectoren zijn een topografie van het geheugen. Ze fungeren als punten in zowel ruimte als tijd en sluiten aan bij het bevrijdingsverhaal. Het is belangrijk dat de markeringen een duidelijke en krachtige boodschap overbrengen.

Er zijn 4 soorten vectoren:
- De Remembrance Site Vector
- De Kruispuntvector
- De Muurvector
- De Vloervector

Voor meer informatie over de Vectors of Memory zie de site van Liberation Route Europe: https://www.lre-foundation.org/vectors-of-memory/.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Henri Verhaaf