Oorlogsmonument Atiu

Oorlogsmonument ter herdenking van de mannen van het eiland Atiu op de Cook Eilanden die tijdens de Eerste Wereldoorlog dienden bij de New Zealand Expeditionary Force (NZEF).

De Cook Eilanden boden mannen aan voor de NZEF zodra het oorlogsnieuws de Stille Oceaan bereikte. In eerste instantie werden de aanbiedingen niet geaccepteerd. Nieuw-Zeeland had aangedrongen op de opname van een Māori-contingent en tegen de tijd dat dit door de Britse autoriteiten werd aanvaard, waren er voldoende vrijwilligers in Nieuw-Zeeland om de gelederen te vullen.

Pas toen de gelederen van het Māori-contingent ernstig waren uitgeput tijdens de Gallipoli-campagne in 1915 en de rekrutering in Nieuw-Zeeland moeilijker werd, keek de regering voor versterkingen naar Niue en de Cook Eilanden. Māui Pōmare, parlementslid voor West-Māori en minister verantwoordelijk voor de Cook en Andere Eilanden, nam de persoonlijke verantwoordelijkheid voor deze rekrutering op zich.

Pōmare zeilde naar Niue en keerde in oktober met 150 man terug naar Auckland. Ze sloten zich aan bij 45 mannen van de Cook Eilanden die naar Wellington waren gevaren en bij het parlement paradeerden. Deze groepen trainden in het Narrow Neck-kamp als onderdeel van de 3e Māori-versterkingen tot februari 1916, toen ze aan boord gingen van Suez.

Bij aankomst in Egypte gingen de eilandbewoners in de Stille Oceaan trainen in het Nieuw-Zeelandse basiskamp in Ismailia. Ze werden onderdeel van het nieuw gevormde New Zealand Pioneer Battalion (in september 1917 omgedoopt tot het New Zealand Maori (Pioneer) Battalion). Dit was een infanterie-eenheid die was opgeleid om alle door het leger vereiste arbeidstaken uit te voeren.

In april 1916 werden de Nieuw-Zeelandse troepen over de Middellandse Zee gestuurd naar een sector van het westelijk front in Noord-Frankrijk. Er waren zorgen geuit over het sturen van eilandbewoners in de Stille Oceaan naar een koud klimaat, maar de commandant van de NZEF, generaal Godley, was van mening dat het weer met het begin van de lente warm genoeg zou zijn. De Niueans en Cook Islanders waren bij de overdracht betrokken.

De lente in Frankrijk in 1916 was bijzonder koud. Op de sombere noordelijke vlakten begonnen de mannen opnieuw te trainen. Routemarsen, bajonetgevechtoefeningen en gasmaskeroefeningen waren aan de orde van de dag, begeleid door gerommel uit de frontlinie.

In mei trok het Pioneer Battalion naar de gevechtszone. Nu moest een groot deel van het werk 's nachts worden uitgevoerd. Het graven van loopgraven was fysiek zwaar en ze werden daarbij blootgesteld aan Duits artillerievuur, wat het ook gevaarlijk maakte.

Het grootste probleem was echter ziekte. Eind mei was 82% van de Niueans in het ziekenhuis opgenomen. Ze werden teruggetrokken van het westfront, naar Engeland gestuurd en vervolgens teruggestuurd naar Nieuw-Zeeland. De kleinere groep Cook Islanders, die ook aan een ziekte leed, werd vastgehouden in het Pioneer Battalion. Ze bleven in Frankrijk tot begin 1918, toen degenen die nog fit waren naar Palestina werden gestuurd om zich bij de Rarotongan Company aan te sluiten.

Terwijl er meer mannen van de Cook Eilanden werden geaccepteerd, werden er geen verdere contingenten naar Frankrijk gestuurd. Deze mannen zagen dienst in de Sinaï en Palestina als de Rarotongan Company.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Martin Damen
• Foto's: Martin Damen