Gedenkteken Omgekomen Vliegtuigbemanningen Eemdijk

Gedenkteken Omgekomen Vliegtuigbemanningen Eemdijk #3

Gedenkteken Omgekomen Vliegtuigbemanningen Eemdijk #4

Dit herdenkingsmonument voor Geallieerde Militairen te Eemdijk is opgericht ter nagedachtenis aan de op 21 november 1944 en 7 april 19145 omgekomen bemanningsleden van een Amerikaanse B-24 bommenwerper en een Briste Spitfire.

Op 21 november 1944 begint een Amerikaanse B-24H Liberator, zware bommenwerper, met de bijnaam ‘satan’s little sister’,aan een nieuwe missie vanaf het Engelse vliegveld Bungay. De missie betreft het bombarderen van de olieraffinaderijen bij de Duitse havenstad Hamburg. Tijdens het bombardement boven Hamburg worden ze geraakt door luchtafweergeschut en zijn ze genoodzaakt de vliegformatie te verlaten, en terug te keren. Terugvliegen naar Engeland is door de opgelopen beschadigingen aan het vliegtuig geen optie meer.

De piloten Quinn en Simmons besluiten boven de Nederlandse waddeneilanden langs te vliegen om vervolgens de oversteek te maken over de voormalig Zuiderzee richting bevrijd gebied. Het zuiden van Nederland is vanaf 12 september 1944 al deels bevrijd.

Ondertussen doet de bemanning er alles aan om het vliegtuig in de lucht te houden, extra ballast wordt overboord gegooid en men probeert de brandstoflekkages zo veel mogelijk te dichten. De twee linker motoren zijn uitgevallen, de kustlijn wordt gehaald, tot opluchting van de bemanning, maar dan stoppen ook de overgebleven twee rechter motoren. Via de ‘bail out bell’ krijgt de bemanning de opdracht om te springen. Daarna springen ook de piloten zelf uit het vliegtuig.

Het toestel maakt een draai en stort neer bij de monding van de rivier de Eem. Dan ontvouwt zich een ware tragedie, zeven bemanningsleden worden door de aflandige wind de zee op geblazen en landen ver voor de haven van Spakenburg in het ijskoude water. Dit maakte grote indruk op de inwoners. Een zoekactie komt gelijk op gang, maar de vissers met hun botters konden, eenmaal aangekomen, niemand meer vinden. Alleen de beide piloten landen aan wal, Melburn O. Simmons landde aan de zijkant van de Westdijk vlakbij de Bavinkschool, hij wordt door de heer De Graaf en de heer Van der Weijden geholpen.

John H. Quin landde aan de andere kant van de Eem in de Eemnesserpolder vlakbij Eemdijk. Hij wordt vanuit Eemdijk opgevangen door Herman Leeraar en Willem Hoolwerf met hulp van veerman Peter Varenkamp. Beiden worden daarna snel door het verzet naar een onderduikadres gebracht. Eerst in Bunschoten, Spakenburg, later in Eemnes en Blaricum. In afwachting totdat de bevrijding van Nederland een feit was. De verdronken bemanningsleden worden, mede door de zeer strenge winter waarbij de zee volledig dichtvroor, pas maanden later gevonden langs de kustlijn, te weten;

CAHILL John W., gevonden op 3 februari 1945 bij de haven van Spakenburg; Technical Sergeant, 21 jaar, begraven op de Amerikaanse begraafplaats te Margraten, plot J, rij 1, graf 8.

BROOKS Robert F. gevonden op 6 februari 1945 bij de haven van Spakenburg; 23 jaar, na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten en daar herbegraven.

HOYALL Lewis R., gevonden op 8 februari 1945 bij de kustlijn bij Kampen; Staff Sargeant, na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten en daar herbegraven.

TODD John S., gevonden op 8 februari 1945 bij de kustlijn bij Kampen; Sergeant, 21 jaar, na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten en daar herbegraven.

TILLOTSON Bennie F., gevonden op 4 Maart 1945 langs de dijk bij Kampen; Staff Sargeant, 23 jaar, na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten en daar herbegraven.

PIETSZH Frank H., gevonden op 14 Maart 1945 bij het strand buurtschap ‘Horst’ gemeente Doornspijk; Staff Sargeant, 20 jaar, na de oorlog gerepatrieerd naar de Verenigde Staten en daar herbegraven.

FLAHERTY Patrick J., gevonden op 26 april 1945 bij het strand van Nijkerk. Technical Sargeant, 23 jaar, herbegraven op de Amerikaanse begraafplaats te Neuville-en-Condroz in België in graf van plot B, rij 40, graf 15

Opmerkelijk is dat Technical Sargeant Cahill en Technical Sargeant Flaherty niet op dezelfde begraafplaats zijn begraven ondanks dat ze beiden in Nederland zijn geborgen. Dit kan verklaard worden doordat op de begraafplaats te Neuville-en-Condroz, het Ardennes Cemetery, een laboratorium aanwezig was waar veel meer onderzoek naar de identiteit van een omgekomen militair mogelijk was. Het is goed mogelijk dat op Sargeant Flaherty geen dog tag of andere documenten werden gevonden waarmee hij te identificeren was. Zijn lichaam zal al in vergaande staat van ontbinding hebben verkeerd doordat hij al bijna 5 maanden in het water had gelegen. Na identificatie is hij dus op deze begraafplaats begraven.

Vandaar overigens ook dat deze begraafplaats is ingericht als een Latijns kruis. Aan alle zijden konden nog militairen begraven worden nadat ze hier alsnog konden worden geïdentificeerd.

De tekst en letters BOMB GP (H) achter het squadron op beide grafstenen betekent Bombardment Group Heavy. Groep zware bommenwerpers.

Ook wordt herdacht de Franse Spitfire-plioot Francis Delery.

Op 7 april 1945 stijgt Francis Delery op met zijn spitfire TB359/GW-A vanaf vliegveld Schijndel voor een nieuwe gevaarlijke missie. Boven het zwaar verdedigde Hilversum waar de Duitse luftwaffe zijn hoofdkwartier had, wordt hij geraakt door Flak (FluggAbwehrKanone) luchtafweergeschut. Hij kan nog een 10km doorvliegen en stort daarna met een harde klap neer in een weiland op Eemdijk en was op slag dood. Zijn lichaam werd begraven in Bunschoten, Spakenburg op de begraafplaats Memento Mori. Na de oorlog wordt hij in zijn thuisland Frankrijk herbegraven. Uit respect voor Francis Delery staat zijn steen nog steeds op zijn oorspronkelijke plek op het Momento Mori.

Francis Delery begon zijn carrière in 1930 bij de Franse Marine, op 1 april 1937 haalt hij zijn vliegbrevet om piloot van een watervliegtuig te worden. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en de overgave van Frankrijk, besluit hij in 1941 per boot de oversteek te maken naar Engeland om zich aan te sluiten bij de Free French Forces. Deze eenheid maakte deel uit van de Britse RAF. Francis wordt ingedeeld in het 340th squadron en wordt een zeer ervaren gevechtsvlieger. Zijn missies beginnen vanuit de Engelse vliegvelden, hij vecht zich vanaf D-Day terug naar het vaste land in Europa. In maart 1945 komen zeven van zijn kameraden om in de hevige strijd, in april, zeven dagen voor het vertrek van zijn squadron uit Schijndel, komt hij zelf om het leven. Hij heeft op dat moment 113 vijandelijke missies gevlogen met een totaal van 1.168 vlieguren. Hij ontving drie hoge Franse onderscheidingen voor zijn grote bijdrage aan de bevrijding van Europa. Francis Étienne Delery is slechts 30 jaar oud geworden.

Op vrijdagmiddag 15 april 2023 is het gedenkteken onthuld door Anne Hop, namens en in aanwezigheid van leerlingen van de School met de Bijbel te Eemdijk en wethouder Peter van Asselt van de gemeente Bunschoten, Spakenburg. Hierbij werd door de Initiatiefnemer en en organisator, Wim Hop hield een toespraak over de gebeurtenissen op 21 november 1944 en 7 april 1945 te Eemdijk gehouden.