Stolpersteine Folkingestraat 35

Deze kleine messing plaquettes (Stolpersteine of struikelstenen) zijn gelegd op 18 april 2024 en herdenken:

Simon Bollegraaf, geboren 13 september 1875 te Slochteren, op 23 november 1942 in Auschwitz vermoord.
Grietje Bollegraaf-Levitus, geboren 18 april 1880 te Onstwedde, op 23 november 1942 in Auschwitz vermoord.
Berendina Bollegraaf, geboren 24 februari 1906 te Groningen, op 23 november 1942 in Auschwitz vermoord.
Jacob Bollegraaf, geboren 6 december 1909 te Groningen, op 28 februari 1943 in Auschwitz vermoord.
Levie Bollegraaf, geboren 27 maart 1914 te Groningen, op 30 april 1943 in Auschwitz vermoord.
Abraham Bollegraaf, geboren 17 mei 1915 te Groningen, op 28 februari 1943 in Auschwitz vermoord.
Saartje van Leeuwen-Bollegraaf, geboren 16 april 1918 te Groningen, 5 november 1942 in Auschwitz vermoord.
Aron van Leeuwen, geboren 21 februari 1903 te Den Haag, omstreeks 31 maart 1943 in Midden-Europa vermoord.
Ruben Bollegraaf, geboren 20 februari 1887 te Groningen, op 12 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.

Muzikantenfamilie:
De muziek is betekenisvol, want de drie broers Ruben, Levie en Jacob vormden voor de Tweede Wereldoorlog samen met drie andere niet-Joodse muzikanten een muzikaal genootschap: de Bolly Band. Ze traden op in verschillende plaatsen, van Groningen tot Sappemeer en Borger. De band speelde bij toneeluitvoeringen, tentoonstellingen en sportevenementen. Een paar jaar later zouden ze geen muziek meer maken op feesten, maar in het kamporkest van vernietigingskamp Auschwitz. De broers overleefden het concentratiekamp niet, net als hun zussen en ouders die er ook werden vermoord.
In totaal verdienden vijf van de zeven kinderen Bollegraaf hun brood als muzikant. Het muzikale gezin woonde aan de Folkingestraat 35, waar vader Simon Bollegraaf een kledingzaak had. Op nummer 10 woonde dochter Claartje van der Wijk-Bollegraaf, dochter van de familie, samen met haar man Izak en kinderen Jozef en Grietje.

Met de ontwikkelingen in nazi-Duitsland in 1939 zette het gezin in de krant alle instrumenten te koop. Het leek erop alsof ze wilden vertrekken, maar ondanks de angst besloten ze te blijven. De instrumenten werden niet verkocht en ze bleven, ook tijdens de oorlog muziek maken. Maar in 1942 viel het doek: de kledingzaak werd gesloten door de Duitsers en de familie kreeg een muziekverbod opgelegd. In datzelfde jaar werden ze naar Auschwitz gedeporteerd.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaalsocialisme (nazisme).
Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor een verblijfplaats van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."