Stolpersteine Pres. Steijnstraat 5

STOLPERSTEIN / STRUIKELSTEEN

Hier zijn drie Stolpersteine gelegd voor:
Jacob Walvisch
Anna Walvisch-Blik
Barend Walvisch

Later is een vierde steen geplaatst voor:
ARNOLD BLIK, vermoord op 5 september 1944 in Vught. Hij was de broer van Anna Walvisch-Blik.

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon in 1997 met het leggen van de eerste Stolperstein in de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen steen van 10 x 10cm, met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst.
De Stolperstein wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het slachtoffer.
Gunter Demnig geeft zo ieder slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS'.

Borne was de eerste plaats in Nederland waar Stolpersteine zijn gelegd.
Dit gebeurde op 29-11-2007.

Jacob Walvisch
25 augustus 1899 (Amsterdam) - 14 mei 1943 (Sobibor)

Jacob Walvisch was een zoon in het grote gezin van de in april 1876 in Amsterdam geboren Mietje Breemer en haar eveneens in Amsterdam geboren echtgenoot Barend Walvisch. In juli 1916 vestigde het gezin zich aan de Linnaeusparkweg 1 in de toen nog zelfstandige gemeente Watergraafsmeer, vanaf 1921 deel van de gemeente Amsterdam. Van Jacobs vader Barend werd bij die gelegenheid aangetekend dat hij los werkman was, maar in later jaren blijkt hij caféhouder en koffiehuishouder te zijn geweest. Jacob zelf stond geregistreerd als spiegelmaker. In 1919 werd Jacob gekeurd voor militaire dienst en werd vastgesteld dat hij alleen lager onderwijs had gevolgd en als koopman actief was. Vanwege slechte ogen werd hij ongeschikt geacht voor dienst in het leger.

Op 2 maart 1927 trad Jacob in Haarlem in het huwelijk met de in Amsterdam geboren, maar in Haarlem woonachtige Anna Blik. Het jonge echtpaar vestigde zich in een woning aan de Vrolikstraat 202 in Amsterdam, waar op 22 mei 1928 hun enige zoon Barend werd geboren. Jacob was in deze jaren actief als lijstenmaker en tevens als marktkoopman in spiegels. In oktober 1934 verhuisde het gezin naar de President Steijnstraat 5 in Haarlem. Dat was het laatste adres waar het gezin Walvisch-Blik zich uit eigen beweging heeft gevestigd. De gang van zaken in Westerbork is wat verwarrend, maar duidelijk is dat Jacob Walvisch in Westerbork in slechte gezondheid verkeerde met een maagzweer en zweer aan de twaalfvingerige darm en tevens is duidelijk dat hij op 11 mei 1943 op transport werd gezet naar Sobibor. Daar is hij vermoedelijk direct na aankomst om het leven gebracht.

Transport uit Westerbork 11 mei 1943.
Omgekomen in Sobibor op 14 mei 1943.

Hij werd 43 jaar.

Anna Walvisch-Blik
25 juli 1902 (Amsterdam) - 14 mei 1943 (Sobibor)

Anna (Anny) Blik werd op 25 juli 1902 geboren in Amsterdam als dochter van Saartje Leeuwin en de diamantversteller Barend Blik. Ten tijde van haar geboorte woonde het gezin op 2 hoog in de Dijkstraat 2. Anna was de oudste van twee kinderen want in december 1913 werd haar broer Arnold geboren. Binnen Amsterdam verhuisde het ouderlijk gezin van Anna verschillende malen, maar het bleef wonen in de omgeving van de oude Joodse buurt. In februari 1922 verhuisde het gezin naar de Anegang 46 in Haarlem, waar ook de zus van haar moeder, Aaltje Leeuwin, onderdak vond. In het Haarlemse adresboek van 1923 wordt van Barend Blik vermeld dat hij winkelbediende was.

Op 2 maart 1927 huwde Anna Blik de Amsterdamse lijstenmaker Jacob Walvisch. Bij die gelegenheid werd van haar vader Barend genoteerd dat hij winkelchef was. Zoals toen gebruikelijk was, werd van vrouwen die gehuwd waren of in het huwelijk traden bijna standaard vermeld dat zij ‘zonder beroep’ waren. We weten dus weinig van de opleiding en eventuele werkzaamheden van Anna, maar in de oorlogsjaren werd opgetekend dat zij een diploma steno-typen bezat en ook als steno-typiste werkzaam was.

Na haar huwelijk trok Anna Walvisch-Blik met haar echtgenoot naar de Vrolikstraat 202 in Amsterdam. Daar werd in mei 1928 hun zoon Barend geboren. Op 13 oktober 1934 vertrok het gezin uit de Vrolikstraat in Amsterdam naar de President Steijnstraat 5 in Haarlem. Ook voor Anna Walvisch-Blik was de President Steijnstraat het laatste adres waar zij zich in vrijheid gevestigd heeft. Na aankomst in Westerbork werd zij, evenals haar echtgenoot en zoon, op 11 mei 1943 op transport naar Sobibor gezet. Daar is zij vermoedelijk direct na aankomst op 14 mei 1943 gedood. Haar ouders waren al voor de oorlog overleden. Broer Arnold speelde een rol in het verzet. Hij werd in Haarlem gearresteerd en overgebracht naar Kamp Vught. Daar is hij op 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) gefusilleerd.

Transport uit Westerbork 11 mei 1943.
Omgekomen in Sobibor op 14 mei 1943.

Zij werd 40 jaar.

Barend Walvisch
22 mei 1928 (Amsterdam) - 14 mei 1943 (Sobibor)

Barend Walvisch werd geboren op 22 mei 1928 als eerste en enige kind van Anna Walvisch-Blik en de lijstenmaker Jacob Walvisch. Het gezin woonde toen in een woning aan de Vrolikstraat in Amsterdam. Daar bleven zij wonen tot zijn ouders in oktober 1934 besloten om naar Haarlem te verhuizen. Onbekend was die stad niet want zijn moeder Anna had met haar ouders aan de Anegang in het centrum van Haarlem gewoond. Een jeugdvriend van Barend weet te melden dat Barend naar een joodse lagere school ging, maar op straat speelde hij met vriendjes die naar doopsgezinde, christelijke en openbare lagere scholen gingen. Verder is weinig van hem bekend.

Op veertienjarige leeftijd kwam ook Barend in de greep van de anti-Joodse terreur van de bezetter. Met zijn ouders werd hij overgebracht naar Westerbork en vandaar op transport gezet naar Sobibor, waar Barend en zijn ouders vermoedelijk kort na hun aankomst op 14 mei 1943 werden omgebracht.

Transport uit Westerbork 11 mei 1943.
Omgekomen in Sobibor op 14 mei 1943.

Hij werd 14 jaar.