Stolperstein Meeuwenstraat 26

STOLPERSTEIN / STRUIKELSTEEN

Hier is een Stolperstein gelegd voor:
Rachel Monnickendam

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon in 1997 met het leggen van de eerste Stolperstein in de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen steen van 10 x 10cm, met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst.
De Stolperstein wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het slachtoffer.
Gunter Demnig geeft zo ieder slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS'.

Borne was de eerste plaats in Nederland waar Stolpersteine zijn gelegd.
Dit gebeurde op 29-11-2007.

Rachel Monnickendam
25 mei 1879 (Amsterdam) - 31 augustus 1942 (Auschwitz)

Meeuwenstraat 26

Rachel Monnickendam werd op 25 mei 1879 geboren in de Reguliersbreestraat 11 in Amsterdam. Zij was het op een na jongste kind in het gezin van de in Dordrecht geboren Roosje Rippe en de Amsterdamse boekhouder Nathan Meijer Monnickendam. Van de zes kinderen die in dit gezin geboren werden, zijn Raphaël en Rebecca jong overleden dus Rachel groeide op met haar oudere broers Jacques en Martin en haar jongere zus Elisabeth. In mei 1884 verhuisde het gezin naar de nabijgelegen Binnen Amstel 20. Het is in dit huis dat haar broer, de bekende kunstschilder Martin Monnickendam, in 1892 een tekening maakte van Elisabeth met naaiwerk aan tafel en Rachel die op de achtergrond viool speelt. Viool spelen was meer dan alleen maar een hobby want in verschillende bronnen wordt zij aangeduid als violiste. Daarnaast werd zij in 1905 ingeschreven als leerling verpleegster bij het Binnengasthuis in Amsterdam en als verpleegster was zij onder meer werkzaam in het Tehuis voor vrouwen in Den Haag (1918).

De kinderen Monnickendam hebben op veel verschillende plaatsen binnen Nederland en ook in het buitenland gewoond. Rachel bijvoorbeeld enkele maanden in Berlijn, maar ook in Amerika en in Frankrijk. Martin heeft als kunstschilder in Parijs gewoond, Jacques woonde tijdelijk in Marburg en Keulen en Elisabeth in Aken.

Vanuit haar positie als verpleegster, zij ondertekende met Zuster Rachel Monnickendam, plaatste zij in het Algemeen Handelsblad van 19 december 1919 een oproep aan Nederlandse vrouwen om kleertjes te maken voor kinderen in Hongarije en Wenen, waar de bevolking na afloop van de Eerste Wereldoorlog ernstig was verzwakt en men in 1919 geteisterd werd door een van de strengste winters ooit. Die oproep sloot aan bij Rachels kennis van kleding maken en in verschillende bronnen werd inderdaad (model)naaister als haar beroep genoteerd. Op 4 juni 1938 vestigde Rachel zich als alleenstaande vrouw vanuit Amsterdam aan de Meeuwenstraat 26 in Haarlem. Begin augustus van dat jaar kwam haar zuster Elisabeth, die werkzaam was als rijkstelefoniste, bij haar inwonen, maar op de 19e van diezelfde maand al verhuisde Elisabeth naar de gemeente Ede in Gelderland. Daar werd zij als langdurig patiënt opgenomen in een sanatorium aan de Boslaan in Lunteren.

Vanuit de Meeuwenstraat werd Rachel Monnickendam op 26 augustus 1942 overgebracht naar het doorgangskamp Westerbork en twee dagen later op transport gezet naar Auschwitz. Daar werd zij vermoedelijk direct na aankomst op 31 augustus 1942 om het leven gebracht. Haar oudste broer Jacques was al in 1922 overleden. Haar andere broer, de kunstschilder Martin, is in januari 1943 aan een longontsteking overleden in zijn woning in Amsterdam. Rachels zus Elisabeth werd in april 1943 vermoord in Sobibor.

Transport uit Westerbork 28 augustus 1942.
Omgekomen in Auschwitz op 31 augustus 1942.

Zij werd 63 jaar.