Liberation Route Marker 666: Nooit meer zoals het was

Nooit meer zoals het was
Den Helder heeft erg zwaar geleden onder de Tweede Wereldoorlog. Als de Canadese bevrijders op 8 mei 1945 arriveren dan telt de stad nog maar 9000 inwoners, een kwart van de bevolking van voor de oorlog. De marinehaven, de scheepswerf, het militaire vliegveld en de ligging aan de Noordzee zijn vanaf het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog van groot strategisch belang voor de Duitse bezetter en daarmee ook doelwit van de Geallieerden. Geen enkele plek in Nederland is tijdens de Tweede Wereldoorlog zo vaak gebombardeerd als Den Helder.

De Duitse angst voor een invasie vanaf zee wordt steeds groter en in 1942 wordt besloten tot de aanleg van de Atlantikwall. Dat is de Duitse kustverdedigingslinie die loopt vanaf Noorwegen tot aan Spanje. Delen van de stad Den Helder worden gesloopt om de bouw mogelijk te maken.
Zo wordt Den Helder uitvalsbasis voor de Kriegsmarine en ligt gedurende oorlogsjaren constant onder vuur. De bommen die geallieerde vliegers laten vallen zijn bedoeld voor het militaire vliegveld en de haven, maar ze raken niet altijd hun doel en belanden overal in Den Helder. De schade op de lange duur is immens. Geen enkele plek in Nederland is tijdens de Tweede Wereldoorlog zo vaak gebombardeerd.

In 1943 wordt de Atlantikwall op oorlogssterkte gebracht. Verplichte burgerevacuaties volgen en een grote stroom vluchtelingen komt op gang.
De bewoners zoeken heil in nabijgelegen plaatsen zoals Anna Paulowna, Julianadorp en Breezand. De oorlog kantelt in juni 1944; D-Day vormt de grote ommekeer in het westelijk geallieerde front maar de bevrijding van Nederland verloopt moeizaam. De hongerwinter volgt voor Noord-Nederland en het duurt tot 8 mei 1945 voordat de Canadezen Den Helder bevrijden.

De duizenden Duitse soldaten keren na hun overgave op schepen terug naar Duitsland. De kustlijn ligt na de bevrijding bezaait met bunkers, mijnen, munitie en prikkeldraad. De stad moet vanaf de grond opnieuw worden opgebouwd. Een enorme operatie omdat Den Helder onbewoonbaar is, de stad ligt geïsoleerd en er is een zwaar voedseltekort. Toch lukt het de Helderse bevolking om in korte tijd een nieuwe stad op te bouwen. De levendigheid van de havenstad van voor de oorlog is voorgoed verleden tijd.

Audiospot - Nooit meer zoals het was

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd.
Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Arie van Wijngaarden