Liberation Route Marker 664: De Russenoorlog

De Russenoorlog
De Tweede Wereldoorlog loopt in april 1945 op z´n einde. Het is een kwestie van dagen dat de Duitse troepen zich over zullen geven. Maar de laatste veldslag op Nederlands grondgebied moet dan nog plaatsvinden. Texel wordt het strijdtoneel van de Georgische Opstand ook bekend als de Russische Oorlog. Er wordt hard gevochten op en rond vliegveld Vlijt. De familie Bakker woont op een steenworp afstand en ondervindt de gevolgen.

De Gefechtsstand van Fliegerhorst Texel (St.P.IXb L.), gelegen aan de Postweg maakte deel uit van een complex van bunkers, gebouwd voor de Duitse troepen die zich bezig hielden met aanleg en bewaking van het vliegveld. Er werd een landingsbaan aangelegd, nieuwe bedrijfsgebouwen werden neergezet en hangars gebouwd.
De Fliegerhorst Gefechtsstandbunker kreeg een camouflage alsof het een boerderij was. Op de noordoostelijke gevel (ingang) waren drie ramen geschilderd. Het had een dak, een extra buitenmuur en er stond een houten paard aan de zuidkant. Halverwege de oorlog werd door de Duitsers uit voorzorg besloten de vliegvelden langs de kust te sluiten om luchtlandingen van de geallieerden te voorkomen.

Op 26 mei 1944 nam de Staf van het 803. nordkaukasisches Infanterie Bataillon er zijn intrek. 78 soldaten, 18 onderofficieren en 5 officieren. Om het complex te verdedigen hadden ze de beschikking over een zwaar Russisch machinegeweer en een kleiner machinegeweer. Rondom het vliegveld lagen de boerderijen Nieuw Breda, De Halm, Kema, Korenschoof, Ruimzicht, Maurik, Vruchtbaar oord, Gizela, Padang, Vooruitgang, Gend, Oud Breda en Zevenbergen. Iets verder noord langs de Postweg de boerderij Bland en Berg. Op hoeve Nieuw Breda, direct gelegen naast het vliegveld, woonde de familie Bakker: Abraham Bakker, Trijntje List, dochter Jetty (1927-2019) en zoon Albert (1930-2012). Zij verrichten verzetswerk.

Op 6 februari 1945 werd op Texel het 822e Georgische bataljon gelegerd, bestaande uit ca. 800 vrijwillige Georgiërs en 400 Duitse militairen. Op 6 april 1945 kwamen de Georgiërs tegen de Duitsers in opstand. Aanvankelijk verliep de opstand gesmeerd, maar pogingen van de Georgiërs om de twee Duitse batterijen in het zuiden van Texel te veroveren mislukten. De opstand der Georgiërs heeft het leven gekost aan 120 Texelaars, minstens 565 Georgiërs, en ongeveer 800 Duitsers. Met name het aantal gewonde en gesneuvelde Duitsers is onduidelijk; schattingen variëren van 420 tot 2347. Ook de materiële schade was groot, tientallen Texelse boerderijen gingen in vlammen op, met name in de Eierlandse polder.

Audiospot - De Russenoorlog

Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd.
Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Arie van Wijngaarden
• LEE, E., Opstand van de Georgiërs op Texel, Karakter, Uithoorn, 2020.
• POOL, J., Stamppot met kogels, Lemniscaat, 2022.