Gedenkteken It Heidenskip

Herinneringsplaquette It Heidenskip

Tekst op de plaquette:

Drama aan de Koaidyk in 1943

Hendrik Kuiper, geboren 31.10.1885 te Gaastmeer, gehuwd met Neeltje Westra uit zijn geboortedorp, was veehouder hier vlakbij aan de Inthiemafeart in It Heidenskip. Zij verschaffen tijdens de oorlog onderdak aan onderduikers. Doordat een van hun onderduikers, Van E., nogal loslippig is geweest in de trein verschijnt op woensdagavond 16 juni 1943 het noodlot in de persoon van de beruchte SD-er Fransoos Exaverius Lammers uit Bolsward en enkele trawanten op het erf van nu Koaidyk 15.

Hendrik Kuiper wordt beschuldigd van hulp aan onderduikers en het luisteren naar de Engelse zender. In afwachting van zijn berechting wordt hij ingesloten in cel 8, later cel 20, B453 van het Huis van Bewaring te Leeuwarden. Vanaf zondag 20 juni 1943 schrijft hij, telkens op zondag, brieven naar huis.

Ongeveer vijf maanden eerder heeft hij hulp verleend aan de piloot van een Focke-Wulf, vermoedelijk Erich Brühnke, die in de nabijheid was neergestort; dat land wordt sindsdien als ‘Flygtúchlân’ aangeduid. Dat feit wordt als verzachtende omstandigheid aangemerkt, maar het vonnis luidt, zoals Kuiper op 23 juli 1943 aan zijn vrouw bericht: twee jaar en drie maanden gevangenisstraf, tevens verbeurdverklaring van de radio, en duizend gulden boete, of indien die niet wordt betaald, twee maanden gevangenisstraf extra. Hij besluit geen hoger beroep aan te tekenen, maar dient in september een verzoek tot gratieverlening in. Op 6 october 1943 wordt dat door de Reichskommissar für die besetzten niederländischen Gebiete ‘abgelehnt’, afgewezen.

Op 3 september 1943 volgt overplaatsing naar Utrecht en vervolgens naar Kleve. Begin oktober wordt hij naar Essen getransporteerd en twee dagen later naar het nabijgelegen Bochum. Hij werkt er in een klompenfabriek, zoals hij op 24 october 1943 in een verplicht in het Duits gestelde brief naar huis schrijft. Op 29 october 1943 volgt transport naar kamp Wesseling bij Siegburg. Hij is, meldt hij op 1 juni 1944 goed gezond, behoudens enige last van steenpuisten, verricht werkzaamheden in de keuken, groente schoonmaken en aardappelen jassen, et cetera.

Omstreeks 17 september 1944 wordt hij naar Kassel op transport gesteld en aansluitend in november naar Frankfurt am Main gebracht. Volgens brieven van een landgenoot uit Made volgt in maart 1945 met circa 1600 lotgenoten evacuéring, vermoedelijk naar Bamberg. Ene Zondervan, een NSB-er uit Heemstede, meent Hendrik Kuiper, die een klein spraakgebrek had en enigszins gesticulerend sprak, nog in september 1945 in Erfurt - toen Russische zone, later DDR - te hebben gezien.

Na de oorlog wordt door mevrouw Kuiper, geboren 10.09.1895, o.a. via het Rode Kruis getracht zekerheid te krijgen over het lot van haar echtgenoot, maar alle pogingen blijven zonder resultaat. Nog tot 1967 heeft zij met hulp van een bedrijfsleider de boerderij aan de Inthiemafeart in bedrijf gehouden. Zij overlijdt op 20.3.1967 in Sneek.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Haintje Kuipers
• Foto's: Haintje Kuipers