Gedenkteken Geëxecuteerde Burgers Andenne

De feiten
Op 19 augustus 1914, omstreeks 15.00 uur, bereikten de Duitse troepen de stad Andenne. Die ochtend had de Belgische genie de brug over de Maas laten springen. Dit belette de Duitsers om via de noordelijke oever de vesting Namen in de tang te nemen. Pioniers werden onmiddellijk ingezet om een houten noodbrug te bouwen. Aanvankelijk was de sfeer tussen bevolking en soldaten vreedzaam, maar gaandeweg gedroegen de Duitse soldaten zich aggressiever en werd er geplunderd.
De volgende dag, op 20 augustus, beschuldigden de Duitsers de inwoners ervan op de troepen geschoten te hebben. Enkele huizen werden in brand gestoken, maar de gevangen burgers werden vrijgesproken. ‘s Na-middag was de noodbrug klaar en trokken de Duitse troepen de Maas over.
En dan sloeg het noodlot toe. De klokken van de collegiale werden geluid en dit werd door de Duitsers ver-keerdelijk geïnterpreteerd als een afgesproken teken van de zogenaamde vrijschutters. Er vielen enkele scho-ten. De paniek zwol aan en de situatie werd uiterst verwarrend. Duitse kanonnen beschoten de stad. Een 25-tal burgers werden in deze chaos afgemaakt.
Vroeg in de ochtend van 21 augustus, drongen de Duitse soldaten de huizen binnen en joegen mannen, vrouwen en kinderen de straat op. Ook nu werden inwoners wreed neergeschoten of met de bajonet door-boord. Achthonders burgers werden op de Place des Tilleuls verzameld. De mannen en vrouwen werden van mekaar gescheiden en uit de mannen werd een aparte groep gehaald. Ze werden zonder proces ter dood veroordeeld. Uit wraak voor de dood van een Duits onderofficier werden drie gevangenen tegen een muur gezet en onmiddellijk doodgeschoten. De gijzelaars werden naar de Maasoever gejaagd. De ter dood ver-oordeelde mannen werden op de Quai Pastor op een rij gezet en ruim tweehonderd werden koudweg neer-geschoten. Na de slachting werden veertig inwoners opgeëist om ook de doden uit de stad verzamelen en aan de kade in twee enorme grafkuilen te begraven.

Over het monument
Op het initiatief van het Comité du Souvenir werd in 1920 deze gedenkplaat onthuld. In de toon van de tekst zinderen de beschuldigende gevoelens aan het adres van de Duitse overweldiger:
‘Vergeet nooit dat op deze plaats op 21 augustus 1914, de inwoners van de stad door de Teutoonse horden bruut werden samengebracht. Tijdens deze zeer sinistere tragedie werd door de Germaanse bandiet de terdood-veroordeling uitgesproken. Tegen deze muur werden drie ongelukkige onschuldigen vermoord en vertrok er een lugubere stoet van martelaren zonder rechtvaardig proces naar de executiepaal ...’
Bron:
Axel Tixhon & Mark Derez (red.), Martelaarssteden. België, augustus-september 1914: Visé, Aarschot, Andenne, Tamines, Dinant, Leuven, Dendermonde, Presses Universitaires de Namur, Namen, 2014

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Jan Rymenams
• Axel Tixhon & Mark Derez (red.), Martelaarssteden. België, augustus-september 1914: Visé, Aarschot, Andenne, Tamines, Dinant, Leuven, Dendermonde, Presses Universitaires de Namur, Namen, 2014