Oorlogsmonument Holsbeek

Dit monument herinnert aan de hevige gevechten in Holsbeek tussen 10 en 13 september 1914, wanneer het Belgisch leger voor de tweede keer sinds het begin van de oorlog een uitval deed uit de Vesting Antwerpen om de opmars van de Duitsers richting Frankrijk te vertragen.
In tegenstelling tot de gruwelen die zich op 19 augustus 1914 in de nabijgelegen stad Aarschot en de buurdorpen Gelrode en Wezemaal afspeelden, verliep de intocht van de Duitse troepen in Holsbeek relatief kalm. Dat veranderde wanneer het Belgisch leger op 9 september een uitval deed en diezelfde dag Aarschot bevrijdde. Op 10 september gaf luitenant-generaal Dossin het bevel tot de aanval op Leuven. De 7de Gemengde Brigade rukte in twee vleugels vanuit Aarschot over Holsbeek naar Leuven op en konden ondanks zware tegenstand – er is sprake van lijf-aan-lijf gevechten met blanke bajonet – hun objectieven op enkele kilometers van Leuven veroveren. Door deze vooruitgeschoven positie dreigden ze echter geïsoleerd te geraken en reeds tijdens de nacht kwam het bevel om terug te trekken in noordelijke richting naar Gelrode en Wezemaal. Op 12 september zette de 6de Gemengde Brigade opnieuw de aanval succesvol in, veroverden terrein maar werden door een Duitse tegenaanval, voorbereid door de artillerie, teruggedreven naar Wezemaal. De 7de Gemengde Brigade rukte vanuit Gelrode over Wezemaal en Holsbeek op en nam heftig vechtend ten zuiden van de gemeente stelling in het Pollepelbos. Ze kregen echter niet de kans om deze winst uit te buiten. Omdat de situatie van het Belgisch leger aan de Dijle in het nabije Rotselaar hopeloos was, kwam het bevel om geleidelijk terug te trekken.
Die dag staken de Duitsers ongeveer een 30-tal woningen te Holsbeek in brand. Ook het kasteel van Tilt ging in de vlammen op. Twee burgers kwamen om in de gevechten. Een burger die op 28 augustus in Leuven gevangengenomen was, stierf ten gevolge van mishandelingen te Münsterlager. 32 soldaten sneuvelden in Holsbeek en werden begraven op het plaatselijke kerkhof van de Sint-Mauruskerk.

Het monument
Het is eerder uitzonderlijk dat lokaal een monument wordt opgericht voor de soldaten, gesneuveld op het grondgebied van de gemeente. De meeste soldaten van deze gevechtshandelingen werden begraven op de militaire begraafplaats van Veltem-Beisem. Kolonel van Tilt (van het kasteel van Holsbeek) drong erop aan om de gesneuvelde soldaten in Holsbeek te houden en reeds op 16 september 1915 – één jaar na de feiten! – werd beslist om een monument op te richten. Pas op 12 september 1921 zou het monument, bekostigd door de gemeente en haar inwoners, ingehuldigd worden. Het ontwerp is van architect De Buck uit Leuven. Interessant is de verzameling tegen de kerkhofmuur van de originele en persoonlijke grafapplicaties.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Jan Rymenams