Stedelijk Museum, Zaal ‘Oorlog En Vernietiging’ Aarschot

Geschiedenis
Het Stedelijk Museum is vorige eeuw gegroeid vanuit een heemkundige verzameling. Begin deze eeuw werd de historische Gasthuissite van Aarschot omgebouwd tot de cultuurpool van de stad en vond in 2006 het museum zijn bestemming in de gerenoveerde ‘materniteit’. Het museum laat een breed spectrum zien van de rijke geschiedenis, heemkennis, folklore en kunstenaars van Aarschot. Een ruime plaats werd toebedeeld aan de zaal ‘Oorlog en vernietiging’. En dit is niet toevallig. In beide wereldoorlogen werd Aarschot zwaar getroffen.

Aarschot heeft de twijfelachtige eer de eerst Vlaamse martelaarstad te zijn van de Eerste Wereldoorlog. Wanneer de Duitsers in de ochtend van 19 augustus 1914 de stad bezetten is hun irritatie groot. Gedurende uren waren de Duitse troepen door heftige Belgische weerstand tegengehouden. Hoewel er geen Belgische troepen in de stad meer zijn, is de terreur op de burgerbevolking bijzonder bruut. ‘s Avonds breekt er plots paniek uit in de Duitse rangen en er ontstaat een wild vuurgevecht waarbij de Duitse bevelhebber Stenger wordt gedood. De kreet ‘Mann hat geschossen’ was voldoende om de Aarschottenaren de schuld te geven. Een wraakactie van de Duitse soldaten dreef de burgers uit hun woningen in het stadscentrum. Tientallen huizen gingen in de vlammen op. Meer dan honderd Aarschottenaren werden gefusilleerd, onder wie burgemeester Jozef Tielemans. Honderden werden dagenlang in de kerk gevangengezet. Na de oorlog werd Aarschot weder opgebouwd en toont vandaag een bijzonder homogeen architecturaal geheel .

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg de stad als belangrijk spoorwegknooppunt zowel te lijden van Duitse als geallieerde bombardementen. Ook nu waren verschillende wijken erg getroffen. Enkele historische gebouwen verdwenen voor altijd uit het stadsbeeld. Maar Aarschot onderging niet passief de Duitse bezetting. In de stad en omgeving waren meerdere verzetsgroepen actief en het is de bakermat van de weerstandsgroep ‘Nationale Koninklijke Beweging’. Deze katholieke en koningsgezinde beweging kende in de streek van Aarschot en het Hageland bijzonder veel aanhangers.

Bijzonderheden
Hoewel de zaal bij een eerste indruk opvalt door zijn fraai opgezette oorlogstaferelen en de wandgrote foto’s, worden er veel oorlogsattributen, documenten en parafernalia getoond die verbonden zijn met Aarschot in de beide wereldoorlogen. Interessant is de collecte van affiches die de Duitse bezetter gebruikte om talloze verordeningen kenbaar te maken. Boeiend zijn de talloze documenten, foto’s en kleine bezittingen waarachter persoonlijk leed of moed verborgen zit. Prachtig is de verzameling van eretekens en de ingelijste persoonlijke ‘herinneringstaferelen’. Uiteraard vind je oorlogsmateriaal van allerhande slag: van kogels tot een brokstuk van een neergestorte bommenwerper, van helmen en mutsen tot een met een kogel doorboord kuras, van revolvers en geweren tot een granaatwerper. Uniek zijn de kunstwerken van priester Jozef De Vroey, de man die het geweten van Aarschot wakker hield.

Waarom bezoeken?
De tentoongestelde collecte toont vooral het beeld van de Aarschottenaar die geconfronteerd wordt met oorlogsgeweld en bezetting. Het is daarom een unieke getuigenis in een breed historisch kader.
Een bezoek aan het museum is gemakkelijk te koppelen aan een wandeling doorheen de gezellige stad, langs de prachtige wederopbouwhuizen en de talloze oorlogsmonumenten waaraan Aarschot rijk is.

Ben je geïnteresseerd in meer over het oorlogsverleden in de streek? Aarschot ligt op of in de buurt van verschillende fietsroutes en oorlogsmusea in het toeristisch aantrekkelijke Hageland.
Voor meer informatie en documentatie kan je terecht bij de Toeristische Dienst.

Locatie
Stedelijk Museum Aarschot
Elisabethlaan 103 - 3200 Aarschot
+32 (0)16 56 84 51
museum@aarschot.be
www.hetgasthuis.be/museum

Voor de actuele bezoekersinformatie, kunt u terecht op de website van het museum.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Berten Steenwegen