Monument Burgerslachtoffers WO1 Leenstraat Aarschot

Herdenkingsmonument voor 75 gefusilleerde burgers door de Duitsters gefusilleerd tijdens de Eerste Wereldoorlog.

De feiten
Op 19 augustus 1914 ‘s morgens bezette de Duitse overmacht ondanks hevige weerstand van het 9de en 26ste Linieregiment, de stad Aarschot. Hoewel de Belgische troepen zich teruggetrokken hadden naar de vesting Antwerpen, ontstond er in de late namiddag een vuurgevecht met vermeende francs-tirreurs en werd in de verwarring de Duitse bevelhebber Stenger gedood. Onmiddellijk nemen de vergelding. Huizen werden geplunderd en in brand gestoken. Mannen, vrouwen en kinderen werden uit hun huizen gedreven en naar de Grote Markt gebracht.
Omstreeks 7 uur ‘s avonds werden ongeveer tachtig mannen door de Duitse Feldgendarmen van ritmeester Karge vanaf de Grote Markt de stad uit geleid, met de handen omhoog, zwijgend. Onderweg werden enkele vrijgelaten. Een kilometer buiten de stad, in de huidige Leenstraat werden de gevangenen een veld ingejaagd. Per drie moeten ze uit de groep komen, ‘nicht laufen, gehen’, mekaars hand vasthoudend. Onbewogen schoten de gendarmes de mannen in de rug. Drie mannen konden ontsnappen, de duisternis in, de vrijheid tegemoet. Vijfenzeventig werden gefusilleerd. Wie nog een teken van leven vertoonde, werd met de bajonet afgemaakt.

Bijna vier maanden later werden de lichamen uit het massagraf geborgen. De lijken lagen in een wanorde door en over elkaar. Niet alle mannen vertoonden schotwonden. Het lijk van priester Carette zat recht in de hoek van het massagraf met de vingernagels blauw en stijf vastgeschroefd in de bovenste zandlaag op 20 cm van de begane grond.

Over het monument
Het huidige monument staat op een tiental meter van de executieplaats. Reeds bij het opgraven van de lijken in december 1914, werd hier een houten kruis geplaatst en een treurwilg geplant. Toen de stad uitbreidde en in 1936 de eerste huizen in deze straat werden gebouwd, werden het kruis en de treurwilg verwijderd. Wegens het protest besloot de stad in 1937 om een nieuw monument in hardsteen op te richten. De rooilijn ter plekke werd iets achteruit gelegd zodat de indruk van een pleintje ontstond. De stijl van de gedenkzuil is sober en hoekig: art-decostijl, zoals de huizen in de buurt. De vorm laat een kruis vermoeden met aan de voet de lelie van het wapen van Aarschot. Daarboven het woord: ‘marteldood’.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Jan Rymenams