Monument Kapitein Gilson Aarschot

Op 18 augustus 1914 trok het Belgische leger zich onder druk van de superieure Duitse troepen weg van de Getelinie naar de vesting Antwerpen. De gemengde brigade van de 3de Divisie, onder bevel van generaal-majoor Jansen, diende de aftocht te dekken in Aarschot. Kapitein Gilson voerde het bevel over de 4de Compagnie van het Eerste Bataljon van het 9de Linieregiment. Zijn manschappen hadden post gevat langs de spoorwegberm tussen de Lierse- en de Herseltsesteenweg. Ondanks zware verliezen en een bijna uitzichtloze situatie, wisten ze op de ochtend van 19 augustus de Duitsers 2 uur op te houden en kon het Belgische leger veilig terugtrekken. Pas wanneer Paul Gilson en zijn manschappen door de vijand omsingeld zijn, gaf hij bevel tot de aftocht. Tijdens deze actie werd hij in het aangezicht gewond. Omstreeks 7 uur ‘s morgens trekt de Duitse 8ste Infanteriebrigade Aarschot binnen.

Maar wie was kapitein Gilson?
Geboren in 1873 in Elsene, kiest Georges Gilson evenals zijn vader voor een militaire loopbaan. Op 16-jarige leeftijd neemt hij als vrijwilliger dienst en maakt snel carrière. Bij het uitbreken van de oorlog is hij kapitein-commandant bij het 9de Linieregiment. Gilson was één van de weinige officieren met gevechtservaring. In de periode tussen 1896 tot 1908 was hij actief in de Force Publique van Kongo-Vrijstaat. Zijn verder carrièreverloop in de Eerste Wereldoorlog is opmerkelijk. Amper hersteld van zijn verwondingen in Aarschot, neemt hij deel aan de tweede uitval uit vesting Antwerpen. Bij de Eerste Slag aan de IJzer leidt hij als commandant enkele succesvolle acties. Maar begin 1915 wordt hij ziek door tyfus en dient hij genoegen te nemen met een staffunctie achter de linies. Na enkele jaren keert hij terug naar de gevechtszone en zal hij in september 1918 met zijn bataljon een Duitse aanval afslaan en vijandelijke stellingen veroveren. Hij gaat pas in 1931 met pensioen, na een diensttijd van 42 jaar. Hij heeft dan de rang van kolonel bereikt.

Over het monument
Dit beeld werd op 3 juni 1956 ingehuldigd Het bronzen beeld is gemaakt door kunstenaar Jan Van der Kinderen. De gemeenteraad had toen één opmerking, namelijk ‘dat het beeld een kepie moest dragen van voor de oorlog van 1914’. Waarschijnlijk heeft dit te maken met feit dat op het moment dat kapitein Gilson in Aarschot vocht, er nog helemaal geen sprake was van de bekende stalen Adrianhelm.
Het plein waarop het beeld staat, werd reeds in 1950, bij de dood van Gilson, naar hem genoemd.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Jan Rymenams
• Foto's: Jan Rymenams