Liberation Route Marker 382: De Bevrijding van Ellewoutsdijk

De Bevrijding van Ellewoutsdijk
Op 20 september 1944 werd Terneuzen bevrijd. Daarna brak voor de inwoners van Ellewoutsdijk de meest vervelende periode aan. Oost-Zeeuws-Vlaanderen was namelijk in handen van de geallieerden en Zuid-Beveland was nog door de Duitsers bezet. De Schelde vormde dus de frontlinie.

Aan beide kanten van de Schelde stond geschut opgesteld. Elk moment van de dag kon er geschoten worden, door beide partijen. Soms was het een hele tijd stil, maar vervolgens konden plotseling granaten door de lucht gieren. Dit maakte een beangstigend geluid. De Duitsers gebruikten de kerktoren als uitkijkpost en de geallieerden waren hiervan op de hoogte. Dat is het begin van de verwoesting van Ellewoutsdijk geweest: vanuit geallieerd standpunt bekeken moest die kerktoren vernietigd worden.

De beschietingen vanuit Zeeuws-Vlaanderen werden steeds heviger. Jan Oele, die als locoburgemeester fungeerde, besloot uiteindelijk tot evacuatie. Zo vertrokken de inwoners van Ellewoutsdijk; per fiets (met surrogaat-banden), met paard en wagen of met een kruiwagen met wat spullen. Ze gingen naar Driewegen, Ovezande, Oudelande, Baarland, Nisse of ’s-Gravenpolder. Sommigen gingen zelfs te voet met hun varken aan een touw. Een varken was immers een kostbaar bezit, het betekende vlees voor de hele winter.

Over de bevrijding van Ellewoutsdijk zelf valt eigenlijk weinig of niets te vertellen doordat het hele dorp geëvacueerd was. De officiële datum van de bevrijding is 29 oktober 1944. Na de bevrijding wilde iedereen die geëvacueerd was natuurlijk zo snel mogelijk terug naar het dorp. Helaas was een groot deel van het dorp verwoest. Diegenen van wie het huis nog overeind stond, gingen daar zo snel mogelijk heen. Sommigen gingen al na een week, anderen moesten hun huis vanuit het evacuatieadres eerst zo goed mogelijk bewoonbaar maken. Zij die geen huis meer hadden, scharrelden in het puin nog wat dierbare spullen bij elkaar en zochten een noodoplossing om te wonen. In het dorp werd een noodkerk gebouwd, deze kerk staat nu op het terrein bij Bevrijdingsmuseum Zeeland en is te bezichtigen.


Liberation Route Europe is gecertificeerd als Cultural Route of the Council of Europe. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio's langs dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.
Het gehele traject bestaat uit themaroutes die per fiets, te voet of per auto kunnen worden afgelegd.
Deze routes passeren tal van historische- en interessante locaties en vertellen verhalen vanuit een veelvoud aan perspectieven die belangrijk waren in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Iedere route is voorzien van zogenaamde markers. Dit zijn grote keien of zuilen die zijn voorzien van tekst of mogelijkheden om de verhalen te beluisteren. Daarnaast zijn er vele ‘Vectors of Memory’ geplaatst, die aangeven dat de passant zich op een van de Liberation Routes begeeft.
De routes zijn terug te vinden op de website van Liberation Route Europe of in de app via welke ook veel verhalen te beluisteren zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar & Liberation Route Europe
• Foto's: Arie van Wijngaarden