Hollandstellung - Manschappenbunker 'Sitzbunker' Nieuwe Hazegrassluis

Hollandstellung
De Hollandstellung, ook wel bekend als de "Hollandlinie", was een Duitse verdedigingslinie die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd aangelegd en zich uitstrekte over een afstand van ongeveer 65.5 kilometer, van de Belgische kust bij Knokke tot Vrasene, en verder verbonden met versterkte posities rond Antwerpen (Stellung Antwerpen) en de Turnhoutkanalstellung aan de oostkant. De linie werd voornamelijk gebouwd tussen 1916 en 1918 en had als doel bescherming te bieden tegen een verwachte geallieerde invasie vanuit het neutrale Nederland. Dit gebied werd door de Duitse legerleiding gezien als een kwetsbare flank.

De Hollandstellung is door de Duitse marine (Marinekorps Flandern) en landmacht (Etappen-Inspektion 4 / Gruppe Gent) gebouwd. De marine-sector lag tussen het Zwin (Knokke) en Leeskensburggen. De landmacht-sector begon vanaf Moerhuize (Maldegem). Het gebied rond Strobrugge vormde een overgangsgebied. De marine-bunkers zijn doorgaans uit gewapend beton getrokken, terwijl de landmacht-bunkers vooral uit geprefabriceerde betonblokken bestaan.

De linie was verdeeld in een Vorstellung en een Hauptstellung. De Vorstellung had de taak om de vijand zolang mogelijk tegen te houden. De Hauptstellung vormde de ruggengraat van de Hollandstellung en bestond uit sterke fortificaties. Diverse gebieden werden aangewezen als Sumpfgebiete; gebieden die moerassig gemaakt konden worden.

Ondanks de uitgebreide fortificaties, zag de Hollandstellung beperkte actie tijdens de Eerste Wereldoorlog, omdat de belangrijkste frontlinies verder naar het zuiden en oosten lagen. Tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog waren er in totaal 411 bunkers gebouwd. De meest westelijk gelegen bunkers en die in de sector Maldegem werden tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de Atlantikwall toegevoegd. In oktober 1944 lanceerde de Geallieerden Operatie Switchback. De voormalige Hollandstellung-bunkers in de sector Maldegem bevonden in een gebied waar zware gevechten plaatsvonden.

Tegenwoordig zijn veel van de restanten van de Hollandstellung nog steeds te vinden in het landschap. De Hollandstellung is in zijn geheel opgenomen in de lijst onroerend erfgoed van Vlaanderen. Veel bunkers zijn in het verleden gesloopt. De website bunkergordel.be inventariseert deze verdwenen bunkers.

Manschappenbunker
De hoofdtaak van een manschappenbunker was bescherming verlenen aan een groep soldaten. De manschappenbunkers van de Hollandstellung waren bewapend met één of meerdere machinegeweren die in de buitenlucht waren opgesteld, meestal afgeschermd door een betonnen muurtje of borstwering. Ook konden deze bunker eventueel gebruikt worden voor observatie-doeleinden. Veel van deze bunkers waren gecamoufleerd. In naoorlogse Belgische inventarisaties zijn de bunkers geclassificeerd met lettercodes. Hoewel de meeste bunkers gelijkenissen vertonen met oorspronkelijke bouwplannen zijn er toch veel variaties te vinden. Deze variaties hebben we onder één en dezelfde type geschaard.

De bunker behoorde tot Stutzpunkt Heinrich dat gelegen was op de restanten van het Belgische Leopoldfort. Stutzpunkt Heinrich bestond uit ongeeveer 20 bunkers en twee 5cm kanonnen. Het complex werd in 1941 aan de Atlantikwall toegevoegd en uitgebreid met nieuwe bunkers.

Deze halfondergrondse kleine bunker is door de Duitse marine opgetrokken uit beton. De bunker heeft één grote toegang tot één verblijfsruimte. De bunker kon plaats bieden aan een aantal personen of het opbergen van munitie. Kenmerkend voor een 'Unterschlupf für ein Trupp' of ‘Sitzbunker’. De oppervlakte van dit type bunker varieert van 60m² tot 102m².

Bijzonderheden
De linker bovenhoek aan de voorzijde van de bunker draagt kogelinslagen.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesofWar
• Foto's: Arjan Vrieze
• bunkergordel.be
  
• Site Oud Fort Isabella en Nieuw Hazegrasfort | Inventaris Onroerend Erfgoed