Stolpersteine Taco Mesdagstraat 23a

STOLPERSTEINE / STRUIKELSTENEN

Op 11-10-2018 zijn in Groningen hier Stolpersteine gelegd voor:
* Izaak Salomons, geboren 1901, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 31 januari 1943, Auschwitz.
* Erna Abraham Salomons-Wolffs, geboren 1905, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 12 oktober 1942, Auschwitz.
* Thea Salomons, geboren 1937, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 12 oktober 1942, Auschwitz.
* Bernard de Levie, geboren 1884, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 2 november 1942, Auschwitz.
* Erna de Levie-Schreiber, geboren 1889, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 2 november 1942, Auschwitz.
* Chaie Schöps-Spruch, geboren 1872, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 10 september 1943, Auschwitz.
* Debora Schöps, geboren 1906, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 30 november 1943, Auschwitz.
* Miena Reina Joosten, geboren 1878, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 12 oktober 1942, Auschwitz.

Izaak Salomons is geboren in Groningen. Hij en Erna Wolffs trouwden. Ze woonden in Aurich, Duitsland, en hij werd Duits staatsburger. Hun enige kind, Thea, werd in 1937 geboren. In mei 1938 vluchtten ze naar Groningen. Hij was de hoofdbewoner van Taco Mesdagstraat 23-A en begon aan het begin van de oorlog met het onderbrengen van vijf andere joodse inwoners. De Salomons werden naar Westerbork gebracht en vandaar op 9 oktober 1942 op transport gesteld naar Auschwitz. Op 12 oktober werden Erna Abraham Salomons-Wolffs en hun vijfjarige dochter Thea Salomons vermoord. Izaak Salomons overleefde nog 3½ maand voordat hij werd vermoord.

De in Groningen geboren Bernard de Levie en zijn vrouw Erna de Levie-Schreiber uit Berlijn woonden vanaf december 1939 in de Jozef Israëlsstraat 44a en verhuisden in april 1942 (mogelijk onvrijwillig) naar Taco Mesdagstraat 23-A. Een paar maanden later werden ze tijdens een grote razzia op Groningse joden naar Westerbork gedeporteerd. De datum van Erna's deportatie is niet bekend. Maar zeker is dat ze allebei op 30 oktober naar Auschwitz zijn gedeporteerd en op 2 november zijn vermoord.

Chaie Spruch, geboren in Oostenrijk-Hongarije, trouwde met Mozes Schöps. Samen hadden ze minstens één zoon en één dochter. Chaie Schöps en haar dochter Debora verhuisden op een gegeven moment naar Wenen, kwamen daarna naar Groningen en woonden vanaf februari 1939 in de Taco Mesdagstraat 23-A. Debora staat te boek als magazijnbediende of verkoopster. Tijdens de inval in Groningen van 3-5 oktober 1942 werden beide vrouwen gedeporteerd naar Westerbork, waar ze 11 maanden verbleven. Op 7 september 1943 werden ze gedeporteerd naar Auschwitz waar ze op 10 september werden vermoord. Twee jaar later, op 26 oktober 1945, verscheen er een krantenadvertentie in een Duitstalig tijdschrift in New York. Vertaald, stond er, ik zoek mijn moeder Klara Schöps née Spruch en mijn zus Dora (Debora) Schöps. Brieven moeten worden gestuurd naar Harry Schöps, 2119 Valentine Avenue, Bronx 57, New York.

Miena Reina Joosten is geboren in Groningen. Ze was een van de 8 kinderen, van wie er 6 volwassen werden. Zij was de enige die niet trouwde. Begin 1940 verhuisde ze naar Taco Mesdagstraat 23-A. In oktober 1942 is zij met de andere bewoners van dit adres op transport gesteld naar Westerbork. Op 9 oktober werd ze opnieuw gedeporteerd en drie dagen later vermoord in Auschwitz.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaal-Socialisme (nazisme). Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor de laatste vrijwillige residentie van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."

Borne was de eerste plaats in Nederland waar Stolpersteine zijn gelegd -- op 29-11-2007.