Herdenkingsstenen Canadalaan 35

Deze herdenkingsstenen liggen hier voor oorlogsslachtoffers, gedeporteerd en/of vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Ze worden geplaatst vaak als alternatief voor de officiële Stolpersteine van het project van Gunter Demnig. Daar waar er geen Stolperstein is maar men toch wil herdenken, wordt deze herdenkingssteen gebruikt. De stenen liggen in de meeste gevallen voor het laatst bekende woonadres van de slachtoffers.

In Apeldoorn zijn op 20-01-2019 Herdenkingsstenen geplaatst voor:
Elias Snuijf
Rebecca Hortence Snuijf.

Elias (‘Eli’) en Rebecca (‘Betty’) Hortence Snuijf zijn kinderen van Jonas Mozes Elias Snuijf en Henriëtte Meijerson-Snuijf.
Elias en Rebecca Hortence hebben een broer, hij overleeft de oorlog. Op 8 mei 1922 verhuist het gezin Snuijf van Amsterdam naar Marialaan 35 in Apeldoorn. Deze straatnaam wordt na de oorlog, als eerbetoon aan de bevrijders, veranderd in Canadalaan. Het huisnummer is voor dit pand gelijk gebleven.

Jonas Snuijf vestigt op zijn woonadres een lacto-laboratorium. Het echtpaar heeft een groot sociaal netwerk, waar onder andere doktoren en ingenieurs deel van uitmaken.

Op 8 januari 1940 komt Ingrid Gronowski bij het gezin inwonen. Zij is één van de vele Joodse kinderen die na de Kristallnacht in Duitsland door hun ouders naar het buitenland zijn gestuurd. Voor Ingrid is het gezin Snuijf het vierde adres, waar ze verblijft.

Henriëtte Meijerson-Snuijf sterft in februari 1940 aan de gevolgen van een aandoening aan de alvleesklier.
Pleegkind Ingrid woont na het overlijden van haar pleegmoeder nog tot juni bij het gezin, daarna wordt ze nog op drie andere adressen ondergebracht. Maar ook zij wordt opgepakt en in Sobibor omgebracht.

Elias is tuinarchitect. Ook staat hij vermeld als tekenaar bij publieke werken (de gemeentelijke afdeling die zich bezighoudt met toezicht op én uitvoering van onder meer bouwwerken en bruggen).
Hij gaat bij een boer in De Wijk wonen, waarschijnlijk om als Jood minder op te vallen. Hij wordt geïnterneerd in Kamp Westerbork. Zijn aankomstdatum in Kamp Westerbork is onbekend.

Op maandag 24 augustus 1942 vertrekt een trein met 14 wagons uit het kamp met als eindbestemming Auschwitz. Elias is één van de 519 gedeporteerden. De volgende dag komt hij in Auschwitz aan. Hij sterft op donderdag 27 augustus 1942.

Zijn zus Rebecca staat op een archiefkaart van Amsterdam eerst vermeld als studente zonder beroep, later als huishoudkundige en tenslotte als leerling-verpleegster. Op 6 november 1940 doet Rebecca aangifte van de diefstal van haar fiets in Amsterdam. Haar damesfiets, waar ze het merk niet van weet, is gestolen uit de Reguliersdwarsstraat. Hij stond voor het pand van ‘Galeries-Modernes’. Ze heeft geen vermoeden wie de dader zou kunnen zijn.

Rebecca neemt allerlei voorzorgsmaatregelen, zoals het dragen van een uniform en een pruik. Maar toch wordt ze, op de Ceintuurbaan in Amsterdam, opgepakt.

Op 7 augustus 1943 wordt ze in Kamp Westerbork geregistreerd. Op dinsdag 24 augustus 1943 wordt zij, met duizend anderen, naar Auschwitz gedeporteerd. De treinreis duurt twee dagen. Zij sterft op vrijdag 27 augustus 1943, exact een jaar na haar broers dood.

Gedurende de oorlog duiken de vader en de broer van Elias en Rebecca onder in Epe, bij een ouder, hervormd, echtpaar. Als het regent, schuilen er geregeld Duitse soldaten onder het dak van het vrijstaande huis. Hierdoor moeten de onderduikers zich soms urenlang, met opgetrokken knieën, binnen in het dak schuil houden.

Gedurende zijn verblijf in De Wijk heeft Elias enkele keren contact gehad met zijn vader. Pas na de oorlog hoort deze dat zijn zoon, en ook zijn dochter, de oorlog niet hebben overleefd.

Als de vader van Elias en Rebecca na de oorlog terugkeert in Apeldoorn, blijkt dat het huis in de Canadalaan helemaal is uitgewoond. Eerst door de Duitsers, die tijdens de oorlog het pand hebben gebruikt en later door de Canadese bevrijders, die er hun hoofdkwartier in hadden gevestigd. Vader en zoon Snuijf nemen dan hun intrek in het huis op nummer 31 in dezelfde straat, een leegstaand pand.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesOfWar.com
• Foto's: Werkgroep Gedenkstenen Apeldoorn