Stolpersteine Hendrik de Ruiterstraat

Stolpersteine Hendrik de Ruiterstraat #3

STOLPERSTEINE / STRUIKELSTENEN

Op 04-04-2018 zijn in Assen hier drie Stolpersteine gelegd voor:
Hendrik de Ruiter
Jacob de Ruiter
Hendrik Jan De Ruiter.

Legioen van Eerprijs en Struikelstenen voor Familie de Ruiter
Op dinsdag 10 april 1945, rond kwart voor acht 's avonds, klonk er geweervuur vanuit de Stadsbroek in Assen. Duitse SD'ers schoten 14 gevangenen dood net voorbij de stookvijver van het oude zwembad aan de Broeklaan. Onder de slachtoffers drie mannen uit één Asser-familie. Hendrik de Ruiter (52) en zijn zonen Jacob 'Jaap' de Ruiter (23) en Hendrik Jan 'Henk' de Ruiter (18).
De inwoners van Assen waren drie weken eerder opgepakt voor verzetswerk en voor het onderduiken van een geheim agent die zich vijf maanden in de woning van veehandelaar Hendrik de Ruiter aan de Parallelstraat had verstopt met een 'signaalsleutel', waarmee hij berichten naar Engeland.
Het nieuws van de executie verspreidde zich de volgende ochtend als een lopend vuurtje door Assen en bereikte ook de familie Tromp uit de Prins Hendrikstraat. De 17-jarige Berend Tromp hoort het nieuws thuis en is dagenlang van slag. 'Bé' Tromp, inmiddels op de respectabele leeftijd van 87, weet het maar al te goed: "We waren allemaal totaal de weg kwijt. De hele buurt. Ik vond het vreselijk. "Zeventig jaar later raakt de gebeurtenis Berend Tromp nog steeds." Ik wist het de familie goed en we speelden allemaal met grote regelmaat in de buurt. Schieten met de katapult was onze favoriete bezigheid. veel kattenkwaad. De jongens van De Ruiter deden vaak niet mee. Vader Hendrik was een streng man. In onze groep waren we altijd noemde hem 'de Bok'. Iedereen in onze groep beefde voor die man", aldus Tromp.
Het strenge voorkomen van Hendrik de Ruiter moet te maken hebben gehad met de praktijken waarbij Hendrik de Ruiter en zijn gezin betrokken waren. De Ruiter bood onderdak aan geheim agent Cornelis Hendrik van Bemmel die alle verzamelde verzetsinformatie met zijn zender doorstuurde naar het Intelligence Bureau (BI), dat sinds maart 1943 in Londen was gevestigd en nauw samenwerkte met de Britse geheime inlichtingendienst ( ZUS). Zoon Jaap de Ruiter fungeerde maandenlang als koerier voor van Bemmel. Hij zorgde ervoor dat inkomende berichten de verzetsgroepen bereikten.
De familie wist de geheim agent maandenlang in het huis aan de Parralelstraat 11 11 verborgen te houden, totdat de Duitsers de "seinsleutel IJsberg" wisten te achterhalen en de Sicherheitsdienst (SD) het huis van de familie de Ruiter binnenstormde op Woensdag 21 maart 1945. "Het was een spannende gebeurtenis. De hele buurt was afgezet en de Duitsers hadden allemaal honden bij zich", herinnert Bé Tromp zich de dag van de razzia.
Geheimagent Van Bemmel wordt door de SD gevonden achter een schroothoop op de bovenste verdieping in het huis van de familie de Ruiter. De Duitsers willen de man arresteren, maar hij springt achter de muur en probeert met zijn pistool te ontsnappen aan zijn belagers. Daarbij verwondde hij twee Duitsers dodelijk, maar raakte ook ernstig gewond. De man zakt na het korte vuurgevecht in elkaar en de Duitsers laten Van Bemmel vervoeren naar het Wilhelmina Ziekenhuis aan de Oosterhoutstraat, waar hij later die dag overlijdt. Het gezin De Ruiter wordt naar het Huis van Bewaring gebracht.
De inval veroorzaakte veel opschudding in de buurt. "We waren toen wel wat gewend, maar dit kwam als een donderslag bij heldere hemel", zegt Tromp. "Je zag de hele dag Duitsers om je heen en we speelden ook veel met ze. Dus we riepen "Tommies ... Tommies", alsof we een Engelse soldaat hadden gezien. Ik ben er zelfs een keer voor vastgelopen. Ze sloten me op in de Marktcafé op het terrein van de Veemarkt. Gelukkig heeft mijn vader me weer "vrijgelaten". Mijn vader was slager en we hadden altijd vlees in huis, dus kocht hij me weer vrij".
In het Huis van Bewaring werden Hendrik de Ruiter en zijn zoons hardhandig ondervraagd door de SD. Zijn 10-jarige dochter Aaf "Aafje" de Ruiter mocht op 30 maart 1945, een dag voor haar elfde verjaardag, het detentiecentrum in Assen verlaten. Aaf werd opgehaald door een tante die in het voormalige ouderlijk huis van vader De Ruiter aan de Parralelstraat 4 woonde. In de vroege avond van 10 april werden Hendrik de Ruiter en zijn twee zonen opgehaald en afgevoerd in een vrachtwagen. Aan de rand van het Asserbos worden Hendrik de Ruiter en zijn zonen Jacob 'Jaap' de Ruiter en Hendrik Jan 'Henk' de Ruiter, evenals de Asser-verzetsstrijders Anne Smallenbroek en Cornelis Broerse, doodgeschoten door een groep SD'ers.
In de nacht van 12 op 13 april 1945 rijden Canadese soldaten Assen binnen en weten de stad te bevrijden van de Duitse bezetters. Op 18 april worden de lichamen van vader De Ruiter en zijn zonen onder grote publieke belangstelling begraven op de Zuiderbegraafplaats aan de Beilerstraat in Assen.
De "overgebleven" familieleden moeder Geertje de Ruiter-Bakker, haar twee zoons Jan de Ruiter, Piet de Ruiter, die ten tijde van de inval niet in Assen waren, en Aaf de Ruiter trokken na de oorlog weer in het huis aan de Parralelstraat.

Legion of Honor Award en Struikelstenen voor Familie de Ruiter
Op dinsdag 10 april 1945 rond kwart voor acht in de avond klonk er een schotensalvo vanaf het Stadsbroek in Assen. Duitse SD-ers fusilleerden 14 gevangen even voorbij de verwarmingsvijver van het oude zwembad aan de Broeklaan. Onder de slachtoffers drie mannen uit één Asser gezin. Hendrik de Ruiter (52) en zijn zonen Jacob 'Jaap' de Ruiter (23) en Hendrik Jan 'Henk' de Ruiter (18).
De Assenaren zijn een drietal weken daarvoor opgepakt wegens verzetswerk en het verborgen houden van een geheimagent die in de woning van veehandelaar Hendrik de Ruiter aan de Parallelstraat reeds vijf maanden verscholen zat met een 'seinsleutel, waarmee hij berichten stuurde naar Engeland.
Het nieuws van de executie gaat de volgende morgen als een lopend vuurtje door Assen en bereikt ook de familie Tromp uit de Prins Hendrikstraat. De 17-jarige Berend Tromp verneemt het nieuws thuis en is er dagen door van slag. 'Bé' Tromp, nu op de respectabele leeftijd van 87-jaar weet het nog maar al te goed: "We waren allemaal volkomen de weg kwijt. De hele buurt. Verschrikkelijk vond ik het". Zeventig jaar na dato raakt het gebeuren Berend Tromp nog steeds. "Ik kende de familie goed en met grote regelmaat speelden we met z’n allen in de buurt. Schieten met de katapult was onze favoriete bezigheid. We haalde heel veel kattenkwaad uit. De jongens van De Ruiter deden daar veelal niet aan mee. Vader Hendrik was een strenge man. In ons groepje noemden wij hem altijd ‘de Bok’. Iedereen in onze groep beefde voor die man", aldus Tromp.
Het strenge voorkomen van Hendrik de Ruiter zal te maken hebben gehad met de praktijken waarin Hendrik de Ruiter met zijn gezin verwikkeld waren. De Ruiter bood onderdak aan geheimagent Cornelis Hendrik van Bemmel die met zijn zender alle verzamelde informatie van het verzet doorstuurden naar Bureau Inlichtingen (BI) dat sinds maart 1943 in Londen gevestigd was en nauw samen werkte met de Britse Secret Intelligence Service (SIS). Zoon Jaap de Ruiter fungeerde maanden als koerier voor van Bemmel. Hij zorgde dat ingekomen berichten terecht kwamen bij de verzetsgroepen.
Maanden wist het gezin de geheime agent te verbergen in het huis aan de Parralelstraat 11 totdat de Duitsers ‘seinsleutel IJsberg’ wisten uit te peilen en de Sicherheitsdienst (SD) het huis van de familie de Ruiter op woensdag 21 maart 1945 binnenstormt. "Het was een spannende gebeurtenis. De hele buurt was afgezet en de Duitsers hadden allemaal honden bij zich", zo herinnerd Bé Tromp zich de dag van de inval.
Geheime agent Van Bemmel wordt door de SD gevonden achter een schrootjeswand op de bovenste verdieping in het huis van de familie de Ruiter. De Duitsers willen de man arresteren, maar deze springt achter de wand weg en probeert al vurend met zijn pistool te ontkomen aan zijn belagers. Hierbij treft hij twee Duitsers dodelijk, maar raakt zelf ook zwaar gewond. De man zakt na het korte vuurgevecht in elkaar en de Duitsers laten Van Bemmel afvoeren naar het Wilhelmina Ziekenhuis aan de Oosterhoutstraat waar hij later die dag is overleden. De familie De Ruiter wordt afgevoerd naar het Huis van Bewaring.
De inval gaf veel reuring in de buurt. "We waren wel het één en ander gewend destijds, maar dit kwam als een donderslag", zo laat Tromp weten. "Je zag de hele dag Duitsers om je heen en we haalden ook veel streken met ze uit. Zo riepen we ‘Tommies…Tommies’, deden of we een Engelse soldaat hadden gezien. Ik heb er zelfs een keertje voor vast gezeten. Sloten ze me op in het Marktcafé op het Veemarktterrein. Gelukkig heeft mijn vader me weer ‘vrij’ gekregen. Mijn vader was slager en we hadden altijd wel vlees in huis, daarmee heeft hij me weer vrijgekocht".
In het Huis van Bewaring werden Hendrik de Ruiter en zijn zoons hardhandig ondervraagd door de SD. Zijn 10-jarige dochter Aaf ‘Aafje’ de Ruiter mocht op 30 maart 1945, een dag voor haar elfde verjaardag, het Huis van Bewaring in Assen verlaten. Aaf werd opgehaald door een tante die in het voormalige ouderlijk huis van vader De Ruiter aan de Parralelstraat 4 woonde. In de vroege avond van 10 april werden Hendrik de Ruiter en zijn twee zoons opgehaald en in een vrachtwagen afgevoerd. Aan de rand van het Asserbos worden Hendrik de Ruiter en zijn zonen Jacob 'Jaap' de Ruiter en Hendrik Jan 'Henk' de Ruiter, almede de Asser verzetsstrijders Anne Smallenbroek en Cornelis Broerse door een groep SD-ers gefusilleerd.
In de nacht van 12 op 13 april 1945 rijden Canadese soldaten Assen binnen en weten de stad te bevrijden van de Duitse bezetters. Op 18 april worden de lichamen van vader De Ruiter en zijn zoons onder grote publieke belangstelling begraven op de Zuiderbegraafplaats aan de Beilerstraat in Assen.
De ‘overgebleven’ gezinsleden moeder Geertje de Ruiter-Bakker, haar twee zonen Jan de Ruiter, Piet de Ruiter, die ten tijde van de inval niet in Assen waren, en Aaf de Ruiter trokken na de oorlog weer in het huis aan de Parralelstraat. Dit nadat het huis eerst weer bewoonbaar was gemaakt, daar het door SD-ers en Landwachters na de overval geheel was leeggeroofd en vernield.
Berend Tromp is zijn ‘buren’ nimmer vergeten. Jaarlijks op 4 mei is hij aanwezig geweest bij de herdenkingsbijeenkomst om vervolgens bloemen te leggen bij het oorlogsmonument aan de Stadsbroek met een kaartje "In herinnering aan mijn buurman en twee vrienden. Na 70 jaar niet vergeten". De laatste jaren loopt de heer Tromp wegens zijn gezondheid niet meer mee in de stille tocht, maar gaat hij met z’n dochters Barbara en Ellen een dag van te voren naar de begraafplaats aan de Beilerstraat en naar het herdenkingsmonument nabij De Bonte Wever ‘Verschrikkelijk vind ik het, ik zal die gebeurtenis en die mannen nooit vergeten….die stumpers", aldus een geëmotioneerde Berend ‘Be’ Tromp.

Struikelstenen
Voor Hendrik de Ruiter en zijn zonen Jacob 'Jaap' de Ruiter en Hendrik Jan 'Henk' de Ruiter zijn op 4 april 2018 zogeheten Struikelsteen (Stolpersteine) geplaats op de plaats waar zij woonden in de Drentse hoofdstad. De straatnaam van destijds, de Parallelstraat werd in 1994 omgedoopt tot de Hendrik de Ruiterstraat.

Legion of Honor Award
Op 15 september 2017 werden in Assen postuum aan Hendrik de Ruiter en zijn zoons Jaap en Henk de Legion of Honor Award uitgereikt voor moed tijdens de Tweede Wereldoorlog. Inge de Ruiter, kleindochter van Hendrik de Ruiter, nam de onderscheiding namens haar opa in ontvangst. Nabestaanden Henk en Henk de Ruiter ontvingen de onderscheiding namens Jaap (Jacob) en Henk (Hendrik-Jan) de Ruiter.
Voetnoot: Bovenstaand verhaal heb ik in 2015 gemaakt, het is dan ook in die tijdsgeest opgetekend. Een bekend verzetsverhaal, maar met de beleving van Dhr. Tromp. Hij is op 27 juli 2018 overleden op 90-jarige leeftijd. Ter nagedachtenis aan hen die een hoofdrol spelen in dit verhaal en aan Dhr. Tromp. Dank voor dit verhaal gaat verder uit naar M. Babtist en Barbara, de dochter van Dhr. Tromp.

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig begon in 1997 met het leggen van de eerste Stolperstein in de Berlijnse wijk Kreuzberg.
Inmiddels liggen er in vele landen al Stolpersteine.
Het is een herinnering aan de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
Een Stolperstein is een betonnen steen van 10 x 10cm, met aan de bovenkant een messing plaatje waarin de naam, geboorte- en overlijdensdatum en de plaats van overlijden wordt gestanst.
De Stolperstein wordt geplaatst in de stoep voor het voormalige woonhuis van het slachtoffer.
Gunter Demnig geeft zo ieder slachtoffer een eigen monument.
Zijn motto is: 'EEN MENS IS PAS VERGETEN ALS ZIJN OF HAAR NAAM VERGETEN IS'.

Borne was de eerste plaats in Nederland waar Stolpersteine zijn gelegd.
Dit gebeurde op 29-11-2007.