Geboortedatum:

19 juni 1900 (Gräfrath/Rijnprovincie, Duitsland)

Overlijdensdatum:

17 april 1986 (San Francisco/Californië, Verenigde Staten)

Nationaliteit:

Duitse

Hermann Friedrich Gräbe – roepnaam ‘Fritz’ – werd op 19 juni 1900 geboren in Gräfrath in het Rijnlandgebied. Hij werd opgeleid tot bouwkundige en was van 1931 tot 1934 lid van de NSDAP. Vanaf eind 1938 droeg hij bij aan de bouw van de Westwall. In augustus 1941 werd hij door Organisation Todt opgeroepen om naar Oekraïne te komen om daar zijn werk als bouwingenieur en manager voort te zetten ten bate van de Deutsche Reichsbahn, de Duitse spoorwegen. Hij kon in dienst blijven van zijn werkgever, de firma Jung. Zijn hoofdkwartier vestigde hij in Zdolbuniv (of: Sdolbunov) in het noordwesten van Oekraïne.

Vanaf het moment dat Gräbe had ervaren dat zijn landgenoten bezig waren met het uitroeien van de Joodse bevolking nam hij zoveel mogelijk Joden aan om ze te beschermen tegen de naziterreur. Om dit te kunnen doen, nam hij extra opdrachten aan en opende hij in de omgeving verschillende lokale filialen, waaronder in Kiverce, Dubno en Rivne. Op het hoogtepunt in 1942 zou Gräbe naar eigen zeggen in totaal 5.000 mensen in dienst gehad hebben, waarvan 90% van Joodse afkomst. Meerdere keren wist hij Joodse werknemers en hun gezinnen te redden van executie, maar toen gedurende de laatste maanden van 1942 alle Joodse getto’s in de omgeving werden geliquideerd werd het merendeel van zijn werknemers alsnog vermoord.

Tijdens het Internationaal Militair Tribunaal werd een vrijwillig door Gräbe afgelegde getuigenis van de op 5 oktober 1942 uitgevoerde executie van Joden in Dubno voorgelezen door de Britse hoofdaanklager.

In augustus 1948 emigreerde Gräbe met zijn echtgenote en hun zoon naar de Verenigde Staten, waar ze zich in San Francisco vestigden. Hij begon een eigen bouwonderneming en werd in 1954 genaturaliseerd tot Amerikaans staatsburger. Op 20 september 1965 nam hij in Jeruzalem de eretitel Rechtvaardige onder de Volkeren in ontvangst voor zijn hulp aan Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoeveel mensen overleefden dankzij de Duitser is nooit precies vastgesteld. Op 17 april 1986 overleed Hermann Friedrich Gräbe op 85-jarige leeftijd in het St. Luke’s Hospital in San Francisco aan een hartaanval.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Foto 1: Stadtarchiv Solingen
• - PRENGER, K., In de schaduw van Schindler, Just Publishers, 2022.
  - Yad Vashem

Helaas geen map gevonden.