Truus Wijsmuller (1896-1978) was een 'gewone' vrouw, die in actie kwam toen de levens van joodse kinderen in veel Europese landen niet langer beschermd en veilig waren na de Nacht van het Gebroken Glas ('Kristall Nacht') op 9/10 november 1938.
Ze onderhandelde persoonlijk met de Duitsers, ontmoette Adolf Eichmann in Wenen en toen hij haar 'aanbood' (uitdaagde) om binnen een paar dagen een transport te organiseren en 600 Joodse kinderen - zonder hun ouders - verzamelde om Duitsland met de trein te verlaten, verraste ze hem. door inderdaad bijna zo'n grote groep bij elkaar te krijgen om naar veiliger delen van Europa te worden vervoerd. Het werd een van de eerste ‘Kindertransporten’ die kinderen van Wenen, Duitsland, Praag en Polen naar Nederland en Engeland zouden brengen.
Totdat in mei 1940 de Tweede Wereldoorlog officieel begon, werden op deze manier in totaal ongeveer 10.000 kinderen gered. Ze werden door hun ouders, grootouders of andere familieleden met deze treinen gestuurd, met niet meer dan een kleine tas - de oudere kinderen moesten vaak zorgen voor hun jongere broers en zussen en soms (ook al was het in strijd met de officiële regels) een baby in hun armen geklemd.
Voor deze kinderen werd Truus Wijsmuller ‘De vrouw met een paraplu’. Deze paraplu was haar identificatiemerk, dat ze gebruikte tijdens het wachten op ‘haar’ kinderen bij het grensstation in Emmerich, voordat ze ze naar Nederland zou brengen.
Niet alleen de kinderen staan versteld van deze paraplu. De Duitsers die met Truus Wijsmuller in Berlijn en Wenen onderhandelden over het toestaan van de kinderen het land te verlaten, waren vaak onder de indruk van haar moed en de durf die ze gebruikte om de gewenste toestemmingen voor de kinderen te krijgen.
Met andere woorden Truus Wijsmuller speelde een essentiële rol bij het verkrijgen van de vergunningen voor de Kindertransporten en bij het organiseren en begeleiden van deze transporten.
Door gebruik te maken van haar connecties wist Truus Wijsmuller ongelofelijk transport te maken: dat van 74 kinderen die ze net op tijd uit het Burgerweeshuis in Amsterdam haalde om ze naar de haven van IJmuiden te brengen, waar ze hetzelfde aan boord gingen van het schip SS Bodegraven. Holland capituleerde op 15 mei 1940 voor de Duitse bezetter.
Op 8 maart 2020 kwam "Truus 'Children" uit, een documentaire van Pamela Sturhoofd en Jessica van Tijn van "Special Eyes". Het is een ode aan Wijsmuller, met interviews met meer dan 20 "kinderen" die ze 80 jaar geleden redde.
Overige onderscheiding en prijzen:
- Visser-Neerlandia Prijs in 1962, voor hulp aan Joodse kinderen
- Truus Wijsmuller-boom in Yad Vashem in 1966
Monumenten:
Monument Truus Wijsmuller Amsterdam
Monument Truus Wijsmuller Alkmaar
Monument Kindertransporten Londen
Monument Kindertransporten Hoek van Holland
Monument Kindertransporten Gdansk
Monument Kindertransporten Berlijn
Truus Wijsmuller Brug, Amsterdam
Truus Wijsmuller Tunnel, Leiden
Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!