Geboortedatum:

27 september 1907 (Düsseldorf, Duitsland)

Overlijdensdatum:

30 augustus 1982 (Düsseldorf, Duitsland)

Nationaliteit:

Duitse (1933-1945, Derde Rijk)

Albert Konrad Gemmeker (27 september 1907 – 30 oktober 1982 aldaar) was een Duitse SS-Obersturmführer en Lagerkommandant van Durchgangslager Westerbork.

Leven
Gemmeker verliet school op een leeftijd van 14 jaar en werkte enkele jaren bij een verzekering. Daarna gaf hij zich op voor een loopbaan bij de politie en begon in 1927 een opleiding tot politiebeambte. Aan het einde van zijn opleiding in Bonn werkte hij vanaf 1933 bij de politie in Duisburg.

Gemmeker werd op 1 mei 1937 lid van de NSDAP en op 1 november 1940 lid van de SS. Op 25 augustus 1940 werd Gemmeker naar Den Haag verplaatst. Daar was Gemmeker als bevelshebber van de Sicherheitspolizei en de SD tot juni 1942 werkzaam. Daarna leidde hij kort het Geisellager Sint-Michielsgestel. Aansluitend was Gemmeker van 12 oktober 1942 tot april 1945 commandant van kamp Westerbork. Hij was daar de derde en laatste Duitse Lagerkommandant. Tijdens zijn werkzaamheden in Westerbork werden ongeveer 80.000 Joden naar vernietigingskampen gedeporteerd. Gemmeker koos welke mensen voor deportatie in aanmerking kwamen. Hij trof zich wekelijks met zijn personeel om de samenstelling van de transporten te bespreken, die in het algemeen uit 1000 mensen bestonden. De Sicherheitspolizei in Den Haag legde ten slotte het precieze aantal deportatie slachtsoffers vast

Gemmeker stond in tegenstelling tot zijn voorganger, Josef Hugo Dischner bekend als gecultiveerd en niet corrupt. De in Westerbork vastgenomen Joodse lerares Etty Hillesum schreef over Gemmeker. Hij zou het "correcte, sportieve, maar nietszeggende uiterlijk van een Engelse whiskydrinker" hebben. Hillesum werd in Auschwitz vermoord. Haar transport was de verantwoordelijkheid van Gemmeker. Hij ondersteunde vrijetijdsactiviteiten en cabaret in het kamp. Gemmeker beval de Joodse fotograaf Rudolf Breslauer het dagelijkse leven in het kamp te filmen. De Joodse journalist Heinz Todtmann schreef het draaiboek. Daarbij ontstonden 85 minuten filmmateriaal, vooral over de transporten naar concentratiekamp Auschwitz.

Op 11 april 1945 droeg Gemmeker de leiding van het kamp over aan de Joodse dienstleider Kurt Schlesinger en verliet hij het kamp kort voordat het werd ingenomen door Canadezen. Gemmeker was nog kort werkzaam als administratief beambte in Amsterdam voordat het bevrijd werd. Na de bevrijding werd hij nog in mei 1945 vastgenomen. Op 20 januari 1949 werd Gemmeker tijdens een proces voor een speciale rechtbank in Leeuwarden veroordeeld tot 10 jaren gevangenisstraf. De correcte behandeling van gevangenen zorgde ervoor dat hij strafvermindering kreeg. Na zijn vrijlating in april 1951 keerde hij terug naar Düsseldorf waar hij aansluitend als koopman werkte.

In 1967 had de Duitse justitie een nieuw onderzoek naar Gemmeker geopend. Maar ook deze keer werd er te weinig bewijs gevonden om de vroegere commandant vanwege medewerking aan de Holocaust strafrechtelijk te vervolgen.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Foto 1: Nationaal Archief NL (Public Domain)
• - L. de Jong, Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog dl. 8, Staatsdrukkerij, Den Haag, 1978 - Eva Fiolet (vertaling)

Helaas geen map gevonden.