Geboortedatum:

7 augustus 1900 (Broek op Langedijk, Nederland)

Overlijdensdatum:

16 juli 1944 (Overveen, Nederland)

Begraven op:

Nederlandse Eerebegraafplaats Bloemendaal
Vak: 26. 

Nationaliteit:

Nederlandse

Woonde in Broek op Langedijk, Dorpsstraat 138. Zoon van tuinbouwer Abram Balder (19 januari 1872 Broek op Langedijk - 1933 Temora, New South Wales, Aus) en bloemenmaakster Maria Johanna Willems (13 oktober 1883 Antwerpen, België). Huwde op 28 oktober 1925 in Broek op Langedijk met Grietje Schaap (12 maart 1904 Huizen). Het echtpaar had zes kinderen. Timmerman/aannemer. Nederlands Hervormd. Lid verzet onder de schuilnaam Oom Jaap. Hij was betrokken bij meerdere verzetsorganisaties. Al eind 1940, begin 1941 werd hij actief in het verzet. Balder had een aandeel in de oprichting van de oprichting van de Ordedienst in Broek op Langedijk. Voorts werkte hij voor de LO. Hij hielp joodse en niet-joodse onderduikers door onderduikadressen te zoeken, bonkaarten te verstrekken of soms zelf ook onderdak te verschaffen. Volgens Heere en Vernooij werd zijn woning 'niet alleen als doorgangshuis gebruikt voor joodse onderduikers, maar ook als permanent onderduikadres. Hij werd districtsleider van het LO-district Heerhugowaard, toen zijn voorganger Cor Wagenaar uit Heerhugowaard (1*) op 9 februari 1944 werd gearresteerd. Ook was hij actief voor de Groep 2000, waar hij onder de code 1400 J werkte. Hulp aan neergestorte piloten was een van zijn andere verzetstaken. Bosscher noemt hem 'een spil in het bescheiden Noord-Hollandse pilotennetwerk'. 'Kreeg Balder bericht van neergestorte vliegtuigen in de omgeving', schrijft Jan Baar, 'dan trok hij er 's nachts op uit, maar in verreweg de meeste gevallen wisten de rondzwervende vliegeniers zijn adres in Broek wel te vinden. Voor de verdere aftocht van zijn 'konijnen' stond Jaap Balder in verbinding met personen en groepen in Amsterdam en Rotterdam. Ook met de groep rond de VU-hoogleraar J. Coops ('Ome Jan') onderhield hij lijnen voor verder transport'. Begin 1944 deed hij mee aan een overval op het distributiekantoor in Zuid-Scharwoude. Op 1 mei van dat jaar was hij met andere leden van de KP-Alkmaar present bij de eerste - mislukte - overval op het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Een deel van de buit (uniformen) van een door de Alkmaarder KP gepleegde overval op een Gemeinschaftshaus in de Amsterdamse Corellistraat 16, waarin lager Sipo- en SD-personeel was gehuisvest, werd een dag bij hem gestald. Tegenover de als infiltrant op hem afgestuurde Francisca de Munck-Siffels (2*) maakte hij gewag van deze overval, die de Duitsers pijnlijk had getroffen. Op 23 juni 1944 deden Friedrich Christian Viebahn, Emil Rühl en Maarten Kuiper op de terugweg van Den Helder een inval bij Balder. Volgens Rühl pakte de verzetsman een pistool uit zijn linkerbroekzak, maar wist hij het wapen weg te slaan. Tijdens de daaropvolgende verhoren kreeg Balder het zo zwaar te verduren dat hij doorsloeg. Ook zijn zeventienjarige dochter Maartje is na zijn aanhouding gearresteerd. Samen met de verzetsmensen die bij de mislukte tweede overval op het Amsterdamse huis van bewaring aan de Weteringsschans waren gearresteerd, is Balder op 16 juli 1944 in de duinen bij Overveen met een nekschot gedood. Op 7 september 1977 werden Jacob Balder en Grietje Balder-Schaap erkend als 'Rechtvaardigen onder de Volkeren'. Postuum kreeg hij het Eisenhower-certificaat voor zijn hulp aan gecrashte geallieerde vliegers.
(1*)Cornelis Wagenaar (23 augustus 1901 Sint Pancras - 24 april 1945 Sandbostel, Duitsland), commissionair, schuilnaam Henk Wessels.
(2*)Francisca de Munck-Siffels (3 februari 1920 Zaandam). Volgens Bosscher is zij eind mei 1944 in de buurt van Oterleek geliquideerd.

In eerste instantie werd Balder begraven in een massa(veld)graf in de duinen bij Overveen. Precies een jaar later werd het graf - grafkuil II - ontdekt. Hij is herbegraven op de Eerebegraafplaats te Bloemendaal.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Foto 1: Boudewijn van den Bergh
• - HEUVEL, C.C. VAN DEN e.a., Verzetsherdenkingskruis, Samsom Uitgeverij, 1985.
  Peter H. Heere en Arnold Th. Vernooij, De Eerebegraafplaats te Bloemendaal, SDU Uitgevers, Den Haag, 2005; Doeko Bosscher, Haast om te sterven. Het korte leven van verzetsman Fritz Conijn, Prometheus Bert Bakker, Amsterdam 2015; Jozeph Michman en Bert Jan Flim, Rechtvaardigen onder de Volkeren. Nederlanders met een Yad Vashem-onderscheiding voor hulp aan joden, Uitgeverij L.J. Veen in samenwerking met NIOD, Amsterdam/Antwerpen, 2005; Jan van Baar, Neergestorte geallieerde vliegtuigen en pilotenhulp, hoofdstuk 10 in: Jan van Baar, Paul Koedijk, Sjoerd Leiker, Rein Posthuma en Jacob Zwaan, Verzet in West-Friesland, derde druk Uitgeverij Pirola, Schoorl, mei 1991; Oorlogsgravenstichting; site wiewaswie.nl (overlijdensakten 10/1946 gemeente Bloemendaal en 4/1946 gemeente Broek op Langendijk); Regionaal Archief Alkmaar; home.planet.nl/~derk0204/balder-frm3.htm (genealogie van Jacob Balder).

Helaas geen map gevonden.