• Den Haag in de Tweede Wereldoorlog

Geboortedatum:

7 januari 1895 ('s-Gravenhage)

Overlijdensdatum:

19 april 1944 ('s-Gravenhage)

Nationaliteit:

Nederlandse

Woonde in Wageningen, Rijksstraatweg 69. Zoon van Gerrit Hendrik Helderman (boekhouder/boekhandelaar/uitgever), 21 mei 1863 Veendam) en Judith Elizabeth van Welij (27 mei 1865 Avezaath – 30 september 1934 Amsterdam). Huwde op 23 mei 1918 met Ida Geertrui van Nifterik (10 februari 1893 Amsterdam). Begin november 1929 eindigde het huwelijk in een echtscheiding. Een klein half jaar later hertrouwde hij in Parijs met Thérèse Lydie Jeanne Meillon (2 mei 1901 Nérac, Fr. 1*). Boekhouder cacaofabriek/leraar Frans Middelbare Handelsdagschool/lid examencommissie MO-A en MO-C van praktijkexamens. Lid verzet. Roepnaam Pierre. Van mei 1942 gaf het echtpaar Helderman-Meillon onderdak aan journalist Jacob – Jaap – Nunes Vaz, redacteur van het illegale blad Het Parool. Incidenteel verbleef ook Parool-voorman Gerrit Jan van Heuven Goedhart (2*) bij hen. In de loop van 1942 vergaderde de redactie van Het Parool meerdere keren bij de familie Helderman. Op 27 oktober 1942 werd Nunes Vaz, die een vals persoonsbewijs op naam van J. N. Vos had, aan het eind van de middag op zijn onderduikadres aangehouden (3*). In de opslagruimte van het distributiecentrum van Het Parool in de Amsterdamse Peperstraat deed zich op 17 december 1943 een brandje voor, waarbij de brandweer in actie kwam. Dat leidde drie dagen daarna tot arrestaties, later gevolgd door bekentenissen, met name van Jan Stallinga. Dat had op zijn beurt een grote arrestatiegolf onder medewerkers van Het Parool tot gevolg. Helderman was een van degenen die werd opgepakt. Bij de verhoren gaf hij geen krimp. Van illegale activiteiten van Nunes Vaz en Van Heuven Goedhart had niets af geweten, hij wist evenmin dat de eerstgenoemde van joods afkomst was en Van Heuven Goedhart kwam alleen maar bij hem thuis om van zijn vrouw lessen Frans te krijgen. Helderman zou tijdens zijn detentie zwaar zijn mishandeld. In het boek van Madelon de Keizer over Het Parool wordt daarover met geen woord gerept. Zij schrijft dat hij begin maart 1944 in het Oranjehotel, waar de voeding slecht was, ziek werd. Zijn toestand verslechterde dermate dat hij op 30 maart 1944 werd overgebracht naar het Haagse Gemeente Ziekenhuis aan de Zuidwal. Daar overleed hij drie weken later. Zijn naam staat vermeld op de Naamwand van het Monument voor de Gevallenen in Wageningen en de Gedenksteen van de Middelbare Handelsdagschool, die op 30 maart 2007 is ingemetseld in een muur op de brug aan het Plantsoen van de Gevangentoren. Na de sloop van de Handelsdagschool in het Noorderplantsoen in 1970 was de Gedenksteen bij de gemeentelijke opslag beland.
(1*)Zij wordt in het boek van Madelon de Keizer aangeduid als Jeanne Meillon. De site van wageningen1940-1947 spreekt van Jeanne Thérèse Lydie Meillon, terwijl de persoonskaart van Helderman in het Amsterdamse Stadsarchief Thérèse Lydie Jeanne Meillon vermeldt.
(2*)Gerrit Jan van Heuven Goedhart (19 maart 1901 Bussum – 8 juli 1956 Genève, Zwit.), al op 29-jarige leeftijd hoofdredacteur van De Telegraaf, later hoofdredacteur van het Utrechts Nieuwsblad, leider van het illegale weekblad Het Parool, Engelandvaarder, minister van Justitie in het Londense kabinet-Gerbrandy II, na de oorlog hoofdredacteur van Het Parool, Eerste Kamerlid van de PvdA en de eerste Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties.
(3*)Jacob Nunes Vaz werd al op 15 mei 1940 als joods medewerker van het ANP op last van de Duitsers ontslagen. Na zijn arrestatie kwam hij eerst in de gevangenis in Arnhem en later in de Scheveningse gevangenis terecht. Als 'strafgeval' werd Nunes Vaz, die het dragen van de jodenster had geweigerd, naar Kamp Westerbork gestuurd. Op 10 maart 1943 is hij naar het Poolse vernietigingskamp Sobibor getransporteerd, waar hij drie dagen later werd vermoord.

Helderman is gecremeerd in Driehuis-Velsen. Zijn as is verstrooid.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• - OGS Gedenkboek 36 - Amersfoort, Vught, Westerbork, Oorlogsgravenstichting.
  Madelon de Keizer, Het Parool 1940-1945. Verzetsblad in Oorlogstijd, Otto Cramwinckel Uitgever, Amsterdam, 1991; site wageningen1940-1945.nl; Oorlogsgravenstichting; voormalige site Genlias/site wiewaswie.nl (waaronder overlijdensakte 90/1944 gemeente Wageningen); Digitale Stamboom (onder meer overlijdensakte B965 gemeente 's-Gravenhage); genealogieonline.nl (stamboom Hoek, van Scherpenzeel, la Verge en van de Water).