• Den Haag in de Tweede Wereldoorlog

Geboortedatum:

4 september 1893 ('s-Gravenhage)

Overlijdensdatum:

8 maart 1945 (Leusden)

Nationaliteit:

Nederlandse

Woonde te 's-Gravenhage, Fruitweg 258. Zoon van Willem de Leijster (schipper, 1 december 1865 Brielle – 22 februari 1904 's-Gravenhage) en Elizabeth van der Smient (4 april 1866 Naaldwijk – 12 oktober 1923 's-Gravenhage). Gehuwd op 28 mei 1919 met Sophia Maria Heederik (dienstbode, 25 januari 1892 Rotterdam). Koopman/voerman/eigenaar aardappel- en brandstoffenhandel 'De Arbeid'. Lid verzet. De Leijster stelde zijn garage en opslagplaats belangeloos ter beschikking voor de opslag van levensmiddelen voor stakend spoorwegpersoneel. Met de verdeling van de levensmiddelen was Wilhelm Gerard Joustra belast. Bijna elke dag was hij in de garage en de opslagplaats aanwezig. Op 18 januari 1945 vond een inval in het pand plaats. Toen De Leijster-Heederik om een uur of vier 's middags thee naar het kantoortje bracht, zag zij dat haar man, zoon Willem, Joustra, aardappelhandelaar Hendrik Lambertus van Noordt van de Fruitweg 252, twee spoorwegmensen en twee medewerksters van Joustra door twee onbekende mannen werden bewaakt. Allen waren met een overvalwagen overgebracht naar de cellenbarakken van de Scheveningse gevangenis. De opslagplaats was de volgende dag en de dagen daarop helemaal leeggehaald. De echtgenote van De Leijster verklaarde na de oorlog dat grote hoeveelheden levensmiddelen, waaronder naar haar schatting minstens 300 hectoliter aardappelen, in beslag waren genomen. Voor vader en zoon de Leijster en Joustra liep het slecht af. De Leijster sr. werd op 8 maart 1945 op de schietbaan in Leusden met 48 andere Todeskandaten gefusilleerd als represaillemaatregel voor de aanslag, die in de buurtschap Woeste Hoeve op SS-Befehlshaber Hanns Albin Rauter had plaatsgevonden. Postuum kreeg hij het Verzetherdenkingskruis. Zijn zoon en Joustra keerden niet uit gevangenschap terug (1*). Beide mannen kwamen op 3 mei 1945 om het leven bij het bombardement van Britse vliegtuigen op de gevangenenschepen Cap Arcona en Thielbek in de Lübeckerbocht bij Neustadt. Van Noordt en de spoorwegmedewerkers Willem Tolman en Willem Havers, die levensmiddelen waren komen ophalen, waren de dag na de inval weer vrijgelaten. Van Noordt had wel eens met paard en wagen levensmiddelen voor de hulporganisatie vervoerd. De twee vrouwen bleven wat langer vastzitten. Maria Elisabeth Hortensia Bokop kwam op 8 februari 1945 vrij. De vrijlating van haar collega Lini Schröder volgde kort hierna. Zij brachten levensmiddelen naar stakende spoorwegmensen. Ook hielpen ze bij het uitreiken van voedsel, die stakers in de opslagplaats kwamen ophalen.
(1*) Willem de Leijster (23 maart 1920 Den Haag), kantoorbediende, gehuwd met Alida Hendrika Frederiks; Wilhelm Gerard Joustra (26 maart 1910 Rotterdam), roepnamen Geert of Sjef, leraar opleidingsschool van de Nederlandse Spoorwegen, gehuwd met Ariena Gerarda Heijkoop. Beide mannen zaten tot 7 maart 1945 in het Oranjehotel in Scheveningen en vervolgens tot 15 maart 1945 in Kamp Amersfoort, waarna ze naar het concentratiekamp Neuengamme werden getransporteerd. Daar arriveerden ze drie dagen later. In de overlijdensakte van zoon Willem de Leijster (B347/1947 gemeente 's-Gravenhage) wordt ten onrechte op last van een beschikking van de Haagse rechtbank vermeld dat hij op 17 of 18 april 1945 op het schip Athena – juiste naam is Athen – in de Lübeckerbocht is omgekomen.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Nationaal Archief, Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, dossier 384, Pegels, Viëtor en Leemhuis; Sietse P. Geertsema (eindredactie), De ramp in de Lübecker Bocht. Nederlanders bij het einde van Neuengamme, Boom, Amsterdam, 2011; Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis (met register dragers Verzetsherdenkingskruis), Samson Uitgeverij 1985; Nationaal Monument Kamp Amersfoort, In Memoriam; Oorlogsgravenstichting; voormalige site Genlias/site wiewaswie.nl (overlijdensakte 86/1945 gemeente Leusden); Digitale Stamboom (waaronder overlijdensakten A4168/1945 en B347/1947 gemeente 's-Gravenhage); genealogie Verbove-Van der Vat (site verbove.nl).