• Den Haag in de Tweede Wereldoorlog

Geboortedatum:

26 september 1885 (Weidum)

Overlijdensdatum:

3 november 1944 ('s-Gravenhage)

Nationaliteit:

Nederlandse

Woonde in Scheveningen. Zoon van Henrikus Schotanus à Steringa Idzerda (arts) en Wilhelmina Frederika van de Wetering. Huwde met Geertruida Elizabeth Johanna Nicolai. Uit deze verbintenis zijn vier kinderen geboren. Elektrotechnisch ingenieur/directeur NV Idzerda Radio. Geen kerk. Hoewel stammend uit een artsenfamile volgde Hanso een technische studie aan het Rheinische Technikum in het Duitse Bingen. In zijn woonplaats stichtte hij een bedrijf onder de naam Technisch Bureau Wireless. Schotanus à Steringa Idzerda was de eerste Nederlander met een eigen radio-omroep. Tijdens de Eerste Wereldoorlog experimenteerde hij vanuit de pastorie van zijn schoonouders in Mantgum met allerlei apparatuur. Met zelfgefabriceerde radiozoekers wist hij bijvoorbeeld de plaats van radiozenders te bepalen, onder meer van Duitse Zeppelins die over de Noordzee naar Engeland vloegen. Van zijn kennis en informatie maakte het Nederlandse leger gebruik. Ook ontwikkelde de begaafde ingenieur een triodelamp, die Philips Nederland BV in Eindhoven in 1918 op de markt bracht onder de naam PH-IDZ. De afkorting voor Philips Ideezet. Tijdens de Utrechtse jaarbeurs in 1919 demonstreerde de Fries als eerste in Nederland radiotelefonische uitzendingen over een afstand van ongeveer 1200 meter. Op basis van deze première vroeg hij een zendmachtiging aan, die hem inderdaad werd verstrekt. Op 6 november 1919 kwam de allereerste publieke Nederlandse radio-uitzending tot stand als Radio Soirée Musicale. De openingstune was de mars Turf in je ransel. Zijn zender werd zeer populair. Idzerda bouwde ook de lampenzender Fort Vossegat, die het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut gebruikte voor de uitzending van weerberichten. Toen hij in 1924 failliet werd verklaard, werd zijn zendmachtiging ingetrokken. In 1935 was het afgelopen met zijn activiteiten, raakte hij in de vergetelheid en werd toen uit arren moede pensionhouder. Alle apparatuur kwam terecht in het Nederlandse Postmuseum. Deze artsenzoon stond bekend als een grand signeur, uiterst stijlvol, erudiet en technisch zeer begaafd. Omdat hij volgens de Duitsers te veel interesse toonde voor de brokstukken van een V-2 (een Duits verre afstandwapen dat werd gebruikt voor aanvallen op Engeland) is hij gearresteerd. In de nacht van 3 op 4 november 1944 ontplofte een lange afstandsraket kort na de start en richtte in de directe omgeving van zijn woning veel schade aan. 's-Ochtends ging hij uit wetenschappelijke nieuwsgierigheid op zoek en vond hij enkele brokstukken. Twee Duitse militairen zagen dit en sommeerden hem de onderdelen terug te geven en naar huis te gaan. Helaas kon Schotanus zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en keerde hij terug. Toevallig liep hij dezelfde beide Duitsers tegen het lijf en dat betekende meteen zijn einde. Wegens vermeende spionage werd hij gefusilleerd. Pas maanden later is zijn stoffelijk overschot ontdekt bij een boom ter hoogte van het Filmcentrum.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!