Catlos, Ferdinand

Geboortedatum:: 7 oktober 1895 (Liptovský Peter, Oostenrijk-Hongarije)
Overlijdensdatum:: 16 december 1972 (Martin, Tsjechoslowakije)
Begraven op:: Nationale Slowaakse Begraafplaats
Nationaliteit:: Tsjechoslowaaks (1918 - 1948, Republiek)

Biografie

Ferdinand Catlos (7 oktober 1895 in Szentpéter, Oostenrijk-Hongarije – 16 december 1972 in Martin Tsjecho-Slowakije) was een Tsjecho-Slowaakse officier en Slowaakse generaal. Van 1939 tot 1944 was hij minister van defensie van de Slowaakse staat.

Carriëre
In 1939 werd Catlos benoemd tot generaal en minister van defensie van de Eerste Slowaakse Republiek. Hiermee was hij de enige protestantse minister van de regering. Catlos begon meteen met een grondige organisatie van het nieuwe Slowaakse leger, dat zich al in de eerste dagen na de Slowaakse onafhankelijkheidsverklaring in de Slowaaks-Hongaarse oorlog moest bewijzen. In september 1939 en juni 1941 leidt hij als Slowaakse minister van defensie de Slowaakse groepen in de strijd tegen de Sovjetunie.

In Slowakije steeg Catlos tussen 1940 en 1944 in militair aanzien en werd hij in het openbaar één van de grootste autoriteiten. In Slowakije was hij eerst nauw geallieerd met de rechts-radicale (pronazi) partijvleugel. Hij gold sinds de lente van 1941 tot de zomer van 1944 als één van de vertrouwelingen van staatspresident Jozef Tiso. Toen de door de Slowaakse nationaalsocialistisch gecontroleerde Hlinka-Garde op 8 januari 1941 in Bratislava een couppoging tegen de staatspresident en zijn katholiek-conservatieve (gematigde) partijvleugel wilde ondernemen, liet Catlos meteen de beveiliging van de president versterken. Hij testte de loyaliteit van de politiechef en bereidde het leger op het ergst mogelijke scenario voor.

De duidelijke overstap van Catlos naar de kant van Jozef Tiso en zijn katholiek-conservatieve (gematigde) partijvleugel was één van de belangrijkste redenen dat de herschikking van zijn ministerpost door de radicale ministerpresident Vojtech Tuka niet van de grond kwam. Catlos uitte zich als volgt over de situatie:

„Toen heb ik met het gewicht van het leger een coup in de staat verhindert en Tiso heeft mij uit dankbaarheid daarvoor vertrouwd en wilde mij tegen de verzoeken van Tuka en Hitler tot de opstand van 1944 niet kwijt."

Afstandsplannen 1944
In het jaar 1944 werkte hij aan een zelfstandig plan, het zogenaamde Catlos-Memorandum, na het toenaderen van het Rode Leger aan de Slowaakse grenzen, werd in Slowakije een militaire dictatuur uitgeroepen. Een deel van dit plan was een het vergemakkelijken van de invasie van het Rose Leger in Slowakije. Dit Memorandum stuurde hij naar de leiding van de illegale communistische partij in Slowakije.

Voor de overgave van het plan aan de communisten maakte Catlos een vliegtuig klaar. Dit vliegtuig ging op 4 augustus 1944 samen met een delegatie van de Slowaakse Nationale Raad onder leiding van Karol Smidke naar Moskou. De leiding van de communistische partij en de Slowaakse nationale raad stelde zich afstandelijk op tegenover het Memorandum. Ze vonden het militaire deel "interessant", de politieke aspecten vonden ze niet acceptabel.

Na het uitbreken van de Slowaakse nationale opstand op 29 augustus 1944 veroordeelde Catlos onder druk van Duitsland de opstand en verkondigde hij onder andere:

„De Partizanen zijn de grootste vijanden van het vrije en rustige Slowakije. Wie met hen omgaat, is een verrader van zijn stam en zijn vaderland. Met hulp van het Duitse leger moge elke dappere Slowaak tegen hen ten strijde trekken."

Catlos liet nog eenheden in Bratislava voor de strijd tegen de opstandelingen mobiliseren, maar reisde al op 2 september 1944 naar het gebied van de opstand en stelde zich daar op als enige minister van de Slowaakse regering en in dienst van de leider van de opstand. Catlos werd door de opstandelingen afgewezen en kreeg niet de mogelijkheid om de soldaten via de radio op te roepen zich bij de opstand aan te sluiten. Op 13 september 1944 werd hij vastgenomen en naar de Sovjetunie gedeporteerd, waar hij gearresteerd werd.

Na de oorlog werd hij in 1947 door de Tsjechoslowaakse rechtbank tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld. Hij werd in 1948 al vroegtijdig vrijgelaten en in Martin als klerk aangenomen.

Ferdinand Catlos ligt begraven op de Nationale Begraafplaats te Martin, Slovakije.