Sporen van de Strijd: Een ‘Spitfire’ als educatief speeltoestel

2019 en 2020 zijn bijzondere jubileumjaren: we vieren 75 jaar vrijheid. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) staat uitgebreid stil bij deze zwaar bevochten vrijheid, waarbij ons accent ligt op Nederland en de Nederlandse bijdragen. De onderstaande bijdrage van Tessa Mulders is overgenomen van de website www.75jaarvrij.nl.

Op zaterdag 17 september 2016 is op de Oost-Brabantse Vlagheide het zogeheten Spitfire-speelmonument onthuld. Een symbolische datum: 72 jaar eerder vond de bevrijding van het gebied plaats. Het is een locatie met een bijzondere geschiedenis: tijdens de Tweede Wereldoorlog nemen de geallieerden de Vlagheide in gebruik als operationeel vliegveld.



De Britse 2nd Tactical Air Force heeft tijdens de geallieerde opmars in het najaar van 1944 dringend behoefte aan vliegvelden die nabij de frontlinie liggen. Na een verkenning valt het besluit om onder meer de Vlagheide in gebruik te nemen, een gebied tussen de dorpen Eerde en Schijndel. Vanaf medio november bouwen geallieerde eenheden samen met Nederlandse arbeiders aan dit vliegveld, dat een kleine drie maanden later opent onder de naam B.85 Schijndel. Op 6 februari 1945, twee dagen voor operatie Veritable tegen het Duitse Rijnland, landen de eerste Spitfires op het vliegveld, dat één start- en landingsbaan telt. Vanuit deze basis geven onder meer Nederlandse Spitfires luchtsteun aan oprukkende grondtroepen. Door de succesvolle geallieerde opmars raakt het vliegveld snel in onbruik; eind april 1945 houdt het laatste luchtmachtpersoneel B.85 Schijndel voor gezien.

Het Spitfire-speelmonument maakt dat het bijzondere oorlogsverleden van deze locatie niet in vergetelheid raakt. De constructie, een speeltoestel in de vorm van het bekende Britse jachtvliegtuig, eert de oorlogsvliegers van weleer. Ook vormt het een laagdrempelige manier om kinderen kennis te laten maken met de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de onthulling, waar ook voormalig Spitfire-piloot en Engelandvaarder Leo Hendrikx bij aanwezig is, scheert ruim 70 jaar na de bevrijding opnieuw een Spitfire over de Vlagheide, als een saluut aan de toenmalige luchthelden.