Sporen van de Strijd: 'Voor de nagedachtenis van de Nederlandse vliegers'

2019 en 2020 zijn bijzondere jubileumjaren: we vieren 75 jaar vrijheid. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) staat uitgebreid stil bij deze zwaar bevochten vrijheid, waarbij ons accent ligt op Nederland en de Nederlandse bijdragen. De onderstaande bijdrage van Tessa Mulders is overgenomen van de website www.75jaarvrij.nl.



In het Franse dorp Châtaincourt, gelegen in het arrondissement Dreux, houdt een gedenksteen de herinnering levend aan ‘Felix Hendrick Bloemgarten et ses camarades’, die op 26 juli 1944 omkwamen toen hun bommenwerper boven het dorp werd neergeschoten. Dat het monument alleen de naam van de Joods-Nederlandse waarnemer Bloemgarten vermeldt, heeft een eenvoudige, maar trieste verklaring. Destijds konden de Duitsers alleen hem aan de hand van zijn persoonsbewijs identificeren, waarna de lichamen op de lokale begraafplaats zijn bijgezet.

De bevolking van Châtaincourt staat tijdens de jaarlijkse herdenking van de Tweede Wereldoorlog stil bij de dood van Bloemgarten, die een gezicht gaf aan de vele onbekende geallieerden die tijdens de strijd sneuvelden. De stoffelijke resten van Bloemgarten en de andere drie bemanningsleden werden na de oorlog herbegraven op Nederlands grondgebied. De identiteit van de drie was inmiddels achterhaald; het betrof G.A. van Leeuwen, B.D. Meyer en W.H. Willems. Zij vonden hun laatste rustplaats op het militair ereveld Grebbeberg tussen de ruim 850 andere Nederlandse oorlogsgraven.

In 1940 was de levenslustige Bloemgarten, zoon van een Shell-directeur, student aan de Technische Hogeschool Delft, maar door de anti-Joodse maatregelen van de bezetter moest hij noodgedwongen zijn studie staken. Aangezien de situatie steeds verder verslechterde, besloot Bloemgarten Nederland te ontvluchten. Via Frankrijk en Spanje wist hij Cuba te bereiken, om vervolgens door te reizen naar zijn voorlopige eindbestemming: Canada. Daar meldde de jonge student zich in november 1941 vrijwillig aan bij de Nederlandse strijdkrachten in Stratford. Kort daarop vertrok hij naar Engeland, waar Bloemgarten zich aanmeldde voor een vliegende functie in de Royal Air Force. In september 1942 volgde zijn detachering bij de Britse luchtmacht.


Tijdens zijn opleiding bleek Bloemgarten niet geschikt als vlieger, waarna hij tot waarnemer werd geschoold. Na zijn brevettering kwam Bloemgarten bij het (grotendeels) Nederlandse 320 Squadron terecht. In dienst van dit squadron nam hij deel aan een tiental missies boven Frankrijk. Op 26 juli 1944 kregen Bloemgarten en de zijnen opdracht om met negen andere vliegtuigbemanningen de olie-installaties bij het Franse Fontainebleau te bombarderen. Tijdens de terugvlucht, om 20:02 uur, werd hun Mitchell-bommenwerper tussen Chartres en Dreux vol geraakt door Duits luchtafweergeschut. Hoewel ooggetuigen nog twee parachutes hebben gezien, bleek het voor de vier bemanningsleden hun laatste vlucht te zijn geweest.