Sporen van de Strijd: De kerktoren van Sainte-Mère-Église

2019 en 2020 zijn bijzondere jubileumjaren: we vieren 75 jaar vrijheid. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) staat uitgebreid stil bij deze zwaar bevochten vrijheid, waarbij ons accent ligt op Nederland en de Nederlandse bijdragen. De onderstaande bijdrage van Tessa Mulders is overgenomen van de website www.75jaarvrij.nl.


Amerikaanse militair bij het naambord van Sainte-Mère-Église. (Bron: NIMH)

In de nacht van 5 op 6 juni 1944 brak er brand uit in het dorp Sainte-Mère-Église, gelegen aan de Normandische kust. Een huis aan het kerkplein vatte vlam. Onder toeziend oog van Duitse bezettingstroepen probeerden dorpelingen de brand te blussen. De consternatie maakte dat meer Duitse militairen zich verzamelden op het plein, juist toen Amerikaanse luchtlandingstroepen van het 1e en 2e bataljon van het 505e Parachute Infantry Regiment, van de Amerikaanse 82e Luchtlandingsdivisie, per vergissing recht boven het dorp afsprongen. De door het vuur verlichte hemel maakte van de parachuterende voorhoede van de geallieerde invasietroepen een gemakkelijk doelwit voor de Duitse militairen op het kerkplein. Veel parachutisten bereikten niet eens levend de grond door de kogelregen die de Duitsers op hen afvuurde.

Een van de paratroepers boven Sainte-Mère-Église was John Marvin Steele. Hij had zich aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog als negentienjarige vrijwillig voor de Amerikaanse luchtlandingstroepen gemeld en was ingedeeld bij het 505e Regiment. Zijn eenheid was op D-Day betrokken bij operatie Boston: de beveiliging van de westelijke flank van de landingsstranden. Het was de Amerikaanse luchtlandingstroepen er alles aan gelegen om het strategische Sainte-Mère-Église snel te veroveren. Maar het was de bedoeling geweest om nabij het dorp te landen, niet er bovenop. En zoals we zagen wemelde het er, door een ongelukkige samenloop van omstandigheden, van de Duitse militairen.

Tijdens zijn dropping raakte soldaat Steele door Duits vuur gewond aan zijn voet, waardoor hij de controle over zijn valscherm verloor. Steele botste tegen de kerk, zijn parachute raakte verstrikt met de kerktoren, en hij bleef tussen hemel en aarde hangen. Steele slaagde er niet in om zichzelf uit zijn benarde situatie te bevrijden. Terwijl op de grond hevige gevechten plaatsvonden, hing de Amerikaan twee uur lang bewegingloos aan de toren. Ondanks zijn poging om zich dood te houden, merkten Duitse militairen hem uiteindelijk toch op en namen hem gevangen. Steele wist echter al snel aan zijn gevangenschap te ontkomen en voegde zich weer bij zijn divisie toen Amerikaanse troepen het dorp binnentrokken.


John Marvin Steele' aan de kerktoren. (Bron: Arjan Vrieze)

In Sainte-Mère-Église wordt de herinnering aan de nacht van 5 op 6 juni 1944 levend gehouden. In de kerkmuren zijn de inslagen van kogels nog altijd zichtbaar. Een glasraam is gewijd aan de onfortuinlijke landing van de paratroepers. Ook de klokkentoren vormt een ode aan de mannen van de 82e Luchtlandingsdivisie. Aan de torenspits hangt een parachute met een dummy van Steele in zijn uniform, ter herinnering aan de geleverde strijd.