Expositie ‘Palet van verzet’ in Nationaal Monument Kamp Vught

Je stem laten horen. Een vraag stellen. Nee zeggen. Protesteren. Met gevaar voor eigen leven anderen helpen. Onderdrukking bevechten. Documenten vervalsen. De vrouwen in de expositie ‘Palet van verzet, moedige vrouwen toen en nu’ doen al deze dingen, in en na de Tweede Wereldoorlog. Zij verschillen wellicht in hun overtuigingen en opvattingen maar hebben ook overeenkomsten in hun strijd voor een betere samenleving. Wat kunnen we van hen leren? Op 15 december wordt de expositie geopend in Nationaal Monument Kamp Vught.

De expositie is ontwikkeld door Stichting Aletta in het kader van 2018, Jaar van Verzet. In de expositie worden veertien vrouwen geportretteerd. Vier van hen zijn nog levende verzetsvrouwen uit de Tweede Wereldoorlog. Selma Van der Perre was betrokken bij het verzet in de Westerweelgroep en Joke Folmer smokkelde meer dan 300 mensen – onder wie 120 geallieerde piloten – over de grens. Beiden waren gevangen in Kamp Vught. Mia Lelivelt verborg samen met haar vader piloten en ontvluchte krijgsgevangenen. Betty Bausch was met haar echtgenoot actief in een knokploeg. Freddie Oversteegen zat in het gewapend verzet, samen met haar zus Truus en Hannie Schaft; Freddie overleed in september 2018.

Opstaan tegen onrecht
Daarnaast worden in de expositie negen moedige vrouwen van na de Tweede Wereldoorlog geportretteerd, onder wie Hedy d’Ancona (feministisch politicus), Shirin Musa (oprichter Femmes for Freedom), Iris Kenmil (kunstenares), Liesbeth Zegveld (advocaat) en Marielle van Uitert (oorlogsfotograaf). Vrouwen die opstaan tegen onrecht, opkomen voor zichzelf en anderen en strijden voor mensenrechten. In Nationaal Monument Kamp Vught wordt de expositie uitgebreid met persoonlijke voorwerpen en kunstwerken van de geportretteerde vrouwen.

Door het oog van de naald
Een van de vrouwen ‘van toen’ is Selma Van der Perre (1922). De joodse Selma krijgt in 1942 een oproep om zich te melden voor ‘werkverruiming in Duitsland’. Ze gaat niet, en met een vervalst persoonsbewijs van de niet-Joodse Marga van der Kuit werkt zij samen met de Westerweel-verzetsgroep. Ze verspreidt illegale kranten, valse persoonsbewijzen en distributiebonnen. Selma kruipt enkele keren door het oog van de naald dankzij haar ‘ingebouwde antenne’ voor gevaar. In juli 1944 wordt zij gearresteerd en komt via Kamp Vught terecht in het Duitse vrouwenkamp Ravensbrück, nog altijd onder haar alias Marga. Haar redding, want joodse en zieke vrouwen worden in Ravensbrück vergast. In het kamp maakt ze de bevrijding in april 1945 mee. Hetzelfde jaar vertrekt zij naar haar broer David in Londen, werkt bij de medische dienst van het Nederlandse leger en later bij de BBC. Selma woont nog steeds in Londen en komt speciaal over voor de opening op 15 december.

Boek bij expositie
Het bijbehorende boek ‘Palet van Verzet, moedige vrouwen toen en nu’ (€ 20, Uitgeverij Boom) van Simone Jacobs is te koop in de museumwinkel. Nationaal Monument Kamp Vught is gesloten op maandag, 25 en 31 december, 1 januari en van 7 t/m 31 januari.

De tentoonstelling was eerder te zien in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten en is mede mogelijk gemaakt door het vfonds, de Stichting Maatschappij tot Nut der Israeliëten en de Stichting Elise Mathilde Fonds.