En toen waren ze weg

Jodenvervolging in een Noord-Limburgs stadje

Op 23 november verschijnt het boek ‘En toen waren ze weg. Jodenvervolging in een Noord-Limburgs stadje.’ Het eerste exemplaar daarvan wordt die dag aangeboden aan de burgemeester van Gennep. Tegelijkertijd gaat dan ook een tentoonstelling van start. Het boek en de tentoonstelling zijn een vervolg op het plaatsen van 22 Stolpersteine voor uit Gennep gedeporteerde joden die in de Holocaust zijn omgekomen.

In het boek beschrijft de auteur Harrie-Jan Metselaars hoe de Jodenvervolging in het Noord-Limbugse plaatsje Gennep is verlopen. Daarbij gaat het niet alleen om degenen die zijn omgekomen, maar om alle joden die in 1940 in Gennep woonden. Aan het begin van het boek worden de families en personen beschreven om wie het gaat en hoe hun positie was binnen de Gennepse samenleving van de jaren 1930. Daarbij wordt ook ruim aandacht besteed aan het sociaal-culturele klimaat in Gennep in die periode. Vervolgens komen de maatregelen aan de orde die in de eerste twee oorlogsjaren in hoog tempo tegen de joden in Nederland werden genomen en hoe de Gennepse Joden dit ondergingen. De deportaties uit Gennep passen in het Limburgse patroon en vonden op 25 augustus 1942 en 9 april 1943 plaats. Het verloop ervan en wat er met de gedeporteerden gebeurde na hun vertrek uit Gennep wordt in dit boek voor het eerst gedetailleerd beschreven. Ook wordt verteld wat er gebeurde met Joden die in 1940 in Gennep woonden, maar voordat de deportaties begonnen naar elders waren vertrokken. Tenslotte krijgt een aantal soms bizarre aspecten van de nasleep van de Jodenvervolging in Gennep ruime aandacht.

De inhoud van dit boek is het resultaat van meer dan twee jaar intensief onderzoek. Door gebruik van recent verschenen literatuur en nog niet eerder voor dit doel gebruikt archief- en beeldmateriaal bevat dit boek veel nieuws. Dit is niet alleen voor de huidige bewoners van Gennep belangrijk, maar ook voor degenen die in de bredere geschiedenis van de Jodenvervolging in Nederland zijn geïnteresseerd. Het beeld van de Holocaust in Nederland wordt vooral bepaald door wat er in Amsterdam gebeurde. Het verloop ervan in veel kleine plaatsen, zoals Gennep, was heel anders.

De tentoonstelling die tegelijker tijd met het verschijnen van het boek wordt geopend zal het verhaal uit het boek, vooral aan de hand van beeldmateriaal, in het kort illustreren. Daardoor is de tentoonstelling ook geschikt voor het onderwijs. De tentoonstelling is van 24 november 2018 tot 6 januari 2018 gratis te zien in de Kenniskeuken, onder de Bibliotheek, Ellen Hoffmannplein 2, Gennep

Dat dit boek tegen een betaalbare prijs kan worden aangeboden, is dankzij subsidies van de gemeente Gennep en de provincie Limburg mogelijk. Deze subsidies zijn bedoeld om publieksgerichte activiteiten rond het plaatsen van Stolpersteine te bevorderen. De uitvoering ervan is in handen van de Stichting Monarch in Gennep. Het boek bevat ook een hoofdstuk over de voorgeschiedenis ervan. Meer informatie over dit project ook op www.stolpersteine-gennep.nl

De aanbieding van het eerste exemplaar en de opening van de tentoonstelling vinden plaats op 23 november 2018, 13.00 uur, in de Kenniskeuken in de Bibliotheek, Ellen Hoffmannplein 2 te Gennep.

Op de avond van 23 november worden, wegens grote belangstelling, een tweetal lezingen herhaald, die op de avond voor de plaatsing van de Stolpersteine ook al waren gehouden. In de eerste lezing bespreekt Herman van Rens, auteur van ‘Vervolgd in Limburg. Joden en Sinti in Nederlands-Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog’ hoe de jodenvervolging in Limburg afweek van die in de rest van Nederland. Daarna vertelt Harrie-Jan Metselaars hoe de gang van zaken in Gennep was binnen dit Limburgse kader.

De lezingen worden gehouden in Picamare, Picardie 36 in Gennep en beginnen om 20.00 uur. Toegang vrij.